W związku z panującą epidemią koronawirusa i wprowadzonymi ograniczeniami, mającymi na celu ograniczenie jego rozprzestrzenianie się, także komunie święte zostały odwołane lub przeniesione na inny termin. Wielu rodziców zastanawia się, co w sytuacji, gdy mieli zarezerwowaną restaurację na konkretny termin. Czy mogą domagać się, by restauracja zapewniła im rezerwację na inny dzień? Czy mogą ubiegać się o zwrot wpłaconej opłaty rezerwacyjnej? A co w sytuacji, gdy rodzice zarezerwowali już fotografa, czy mogą z niego zrezygnować?
Czy komunia święta może się odbyć?
Teoretycznie komunia święta mogłaby się odbyć. W maju bowiem część restrykcji wprowadzonych przez rząd zostało złagodzonych. W kościele mogłoby uczestniczyć mniej wiernych, sakrament mógłby być podzielony i udzielany sukcesywnie – kilku dzieciom na danej mszy świętej. Tak, by zmieścić się w obowiązujących limitach wiernych w kościele. Natomiast trudno przewidzieć jak rzeczywistość i przepisy prawne będą wyglądać w czerwcu.
Jednak w praktyce, większość parafii przeniosła komunie na jesień, inne na przyszły rok. W związku z tym, pojawia się konieczność przeniesienia uroczystości w restauracjach czy odwołania zamówionych fotografów lub kamerzystów.
Przyjęcia rodzinne w większym gronie w dalszym ciągu są niemożliwe. Ograniczona w dalszym ciągu jest działalność restauracji. Wciąż należy zachować pomiędzy sobą dystans dwóch metrów. Nie dotyczy to tylko osób mieszkających i gospodarujących wspólnie. W praktyce więc zorganizowanie uroczystości jest obecnie niemożliwe.
Czy mogę odwołać uroczystość?
Odwołać możesz zawsze. Jednak w zależności od tego na jakiej podstawie to zrobisz, wywoła to różne skutki.
W pierwszej kolejności sięgnij do umowy i zobacz, czy przewiduje ona możliwość jej rozwiązania. Być może znajdują się w niej zapisy ogólne, uprawniające Cię do wypowiedzenia umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia, niezależnie od powodów. W takiej sytuacji koniecznie sprawdź co dzieje się z wpłaconymi przez Ciebie opłatami rezerwacyjnymi (zaliczka, zadatek). W praktyce bowiem rzadkością już są sytuacje, w których restauracje nie domagają się zaliczek lub zadatków na poczet realizacji umowy. Jeśli bowiem zdecydujesz się wypowiedzieć umowę i powołasz się na zapisy ogólne, może zdarzyć się tak, że restauracja będzie mogła zatrzymać opłatę rezerwacyjną.
Siła wyższa
Sprawdź niezależnie jak Twoja umowa reguluje kwestie wystąpienia siły wyższej. Często w umowach możesz znaleźć zapis, że siła wyższa to zdarzenie zewnętrzne, niemożliwe (lub prawie niemożliwe) do przewidzenia, którego skutkom nie można zapobiec. Najczęściej w kategorię siły wyższej wpisuje się epidemia. Dlatego, jeśli w Twojej umowie znajduje się np. zapis, że w przypadku siły wyższej strony nie ponoszą odpowiedzialności za wykonanie lub niewykonanie umowy i ulega ona rozwiązaniu, lub wygasa, wówczas możesz do takiego zapisu się odnieść.
Uwaga! Pamiętaj, że podpisując umowę na organizację przyjęcia komunijnego z restauracją, działasz jako konsument. Dlatego wszelkie uprawniające restaurację do zatrzymania zaliczek pomimo niewykonania umowy z uwagi na siłę wyższa mogą być potraktowane jako niedozwolone klauzule umowne. W konsekwencji, zapisy takie będą nieważne.
Co, gdy umowa milczy na temat możliwości jej rozwiązania lub o sile wyższej?
Wówczas w pierwszej kolejności skontaktuj się z organizatorem przyjęcia i spróbujcie dojść do porozumienia. Strony mogą samodzielnie zmienić treść umowy poprzez rozwiązanie jej za porozumieniem stron lub zmianę zapisów umownych określających zobowiązania stron.
W porozumieniu strony mogą przenieść przyjęcie na inny termin. Wówczas np. wpłacona zaliczka zostanie zaliczona na poczet przyszłego przyjęcia.
Warto jednak ustalić, że w przypadku, gdy organizator nie będzie mógł zorganizować przyjęcia w dniu, na który zostanie przeniesiona komunia święta (np. ponieważ będzie miał ten termin już zarezerwowany), powinien zwrócić uiszczone przez Ciebie zaliczki. Organizator nie może narzucić Tobie dowolnego terminu, który Ciebie nie interesuje.
W przypadku przeniesienia przyjęcia na inny termin warto sporządzić aneks do umowy. Dopilnuj tego, by w aneksie zmienić termin, ale zostawić pierwotne ceny.
Gdy strony nie satysfakcjonuje żadne z rozwiązań, warto rozwiązać umowę za porozumieniem.
Co zrobić, gdy restauracja nie chce się porozumieć?
Niewątpliwie obecna sytuacja była nie do przewidzenia i ani restauratorzy ani rodzice ani księża nie ponoszą winy za to, że przyjęcia się nie odbędą i że umowy nie można wykonać.
Jeśli masz zarezerwowane usługi na maj, możesz powołać się na epidemię koronawirusa i obostrzenia rządu dotyczące zakazu funkcjonowania lokali gastronomicznych czy dotyczące spotkań towarzyskich jako okoliczność, która uniemożliwia wykonanie umowy. Restauratorzy nie mogą zrealizować umowy – rząd wprowadził obostrzenia w prowadzeniu działalności gastronomicznej. Parafie przeniosły uroczystość na później – rodzice, firmy organizujące przyjęcia lub świadczące usług, nie maja na to wpływu. Świadczenie usług gastronomicznych jest na dzień dzisiejszy świadczeniem niemożliwym.
Świadczenie niemożliwe
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego:
Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które żadna ze stron odpowiedzialności nie ponosi, strona, która miała to świadczenie spełnić, nie może żądać świadczenia wzajemnego, a w wypadku, gdy je już otrzymała, obowiązana jest do zwrotu według przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Art. 495 § 1 Kodeksu cywilnego
To oznacza, że w sytuacji, gdy w danym dniu, w którym Twoje dziecko miało mieć sakrament komunii świętej, restauracja nie może wyprawić przyjęcia, świadczenie jest niemożliwe do zrealizowania. Nawet jeśliby uznać, że restauracja jest zamknięta tylko przejściowo, to przecież Ciebie interesowało urządzenie przyjęcia w konkretnym dniu. Takie zobowiązanie wygasa, gdy nie może być zrealizowane.
Co, gdy restauracja zaproponuje mi inny termin organizacji przy?
W takiej sytuacji świadczenie uznać należy za częściowo niemożliwe. Oznacza to, że może być ono spełnione, ale w innym terminie. Gdy nie chcesz zorganizować przyjęcia w innym terminie lub termin, który Ciebie interesuje jest już zajęty, możesz odstąpić od umowy.
Jeżeli świadczenie jednej ze stron stało się niemożliwe tylko częściowo, strona ta traci prawo do odpowiedniej części świadczenia wzajemnego. Jednakże druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.
Art. 495 § 2 Kodeksu cywilnego
Możesz odstąpić od umowy, gdy nowy termin nie jest dla Ciebie dogodny. Przykładowo, gdy komunia została przeniesiona na październik, a w październiku restauracja nie ma już wolnych terminów.
Kiedy nie można zrezygnować z przyjęcia ?
Żeby skutecznie powołać się na sytuację epidemiczną i obostrzenia rządu jako okoliczność, która czyni świadczenie gastronomiczne niemożliwym, musi to być rzeczywista przeszkoda w organizacji przyjęcia.
Przykładowo, gdy przyjęcie komunijne Twojego dziecka ma się odbyć 10 maja, wiesz, że z przyczyn od Ciebie i od restauratora niezależnych, nie może to nastąpić. Powołujesz się wówczas na restrykcje rządu i epidemię, czyniące wykonanie umowy niemożliwe.
Nie możesz powołać się na epidemię, gdy masz zaplanowaną komunię na drugą połowę czerwca, a już dzisiaj rezygnujesz z przyjęcia, chociaż parafia nie przeniosła jeszcze komunii na późniejszy termin. Nie wiesz, jak będzie wyglądała sytuacja epidemiologiczna, po prostu się rozmyślasz. Koronawirus nie jest faktyczną, ale pozorną przeszkodą.
Czy można odzyskać zwrot zadatku lub zaliczki?
Większość umów przewiduje obowiązek zapłaty zaliczki lub zadatku na poczet realizacji umowy.
Zadatek polega na tym, że uiszczasz go, a w sytuacji, gdy nie dojdzie do wykonania umowy z Twojej winy, restauracja nie musi zwracać Tobie tego zadatku. W sytuacji, gdy nie dojdzie do wykonania umowy z winy restauracji, musi ona oddać Tobie zadatek w podwójnej wysokości. Zaliczka, co do zasady, jest zwrotna. Zatem, gdy dochodzi do rozwiązania umowy, należy ja zwrócić.
W sytuacji, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony, zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. Obecna sytuacja niewątpliwie jest okolicznością niezależną od żadnej ze stron.
To oznacza, że w sytuacji, gdy nie dojdzie do przyjęcia w restauracji, wpłacony przez rodziców zadatek powinien być zwrócony. W sytuacji zaliczki, podobnie. Usługa nie została zrealizowana.
Uwaga! Jak już wyżej wspomniałam, gdy epidemia i obostrzenia rządu nie będą faktyczną przeszkodą, a Ty zdecydujesz się odwołać przyjęcie, restauracja może zatrzymać wpłacony przez Ciebie zadatek.
Czy restauracja może zatrzymać część zaliczki na poczet poniesionych kosztów?
Teoretycznie, jeśli odstępujesz od umowy niedługo przed planowaną imprezą i organizator poniósł koszty np. zakupu żywności za wpłaconą przez Ciebie zaliczkę, może on umniejszyć zwrot o koszty zakupu, które poniósł. Sytuacja ta wydaje się jednak abstrakcyjna, ponieważ już dłuższego czasu organizator wie, że nie może prowadzić działalności gastronomicznej. Skoro organizator wie, że nie może prowadzić działalności gastronomicznej, bezcelowe byłoby kupowanie żywności na Twoją imprezę. Zresztą, organizator musiałby udokumentować to jakie koszty poniósł i w jakiej wysokości.
Czy restauracja może zwrócić moja zaliczkę po 180 dniach?
Nie. W ustawie uchwalonej pod koniec marca znalazł się przepis, który pozwala na zwrot opłat w 180 dni. Nie dotyczy to jednak restauracji.
Restauracja powinna zwrócić kwoty na żądanie rodziców.
Co, gdy moja umowa przewiduje kary umowne za niewykonanie umowy?
Jeśli restauracja nie wykona umowy bez swojej winy – z powodu siły wyższej – nie możesz naliczyć kar umownych za niewykonanie umowy. Podobnie, restauracja, fotograf lub kamerzysta nie mogą naliczyć kar umownych, gdy Ty odstąpisz od umowy.
Czy mogę domagać się odszkodowania?
Niewykonanie w ustalonym terminie umowy przez restaurację z powodu siły wyższej powoduje brak ich odpowiedzialności . Podobnie z odpowiedzialnością rodziców względem restauracji za powstałe z tego powodu szkody. Nie można przypisać im winny, jak również wyłączona jest ich odpowiedzialność na zasadach ogólnych.
Mamy w prawie taki przepis:
Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Art. 471 Kodeksu cywilnego
Oczywiście musi istnieć związek między szkodą a siłą wyższą.
Rozstrzygnięcie sprawy przez sąd
Gdy żadna ze stron nie będzie chciała rozwiązać sprawy polubownie, umowa nie reguluje kwestii rozwiązania umowy czy siły wyższej, także sąd może zmodyfikować zapisy umowy. Takie uprawnienie przysługuje w sytuacjach nadzwyczajnych – to tzw. klauzula rebus sic stantibus.
Jeśli w przypadku nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia może stać się połączone z nadmiernymi trudnościami albo grozić jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może – po rozważeniu interesów stron i zgodnie z zasadami współżycia społecznego – oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy.
Art. 357¹ § 1 k.c.
Takiego rozwiązania jednak nie polecam, a to dlatego, że jest czasochłonne i zanim skończy się postępowanie sądowe, wydarzenie dawno już minie.
Podsumowanie
- W pierwszej kolejności przeczytaj umowę. Sprawdź jak reguluje ona kwestie wystąpienia siły wyższej i braku możliwości organizacji przyjęcia z przyczyn niezależnych od obu stron. Przeczytaj czy masz prawo do rozwiązania umowy za wypowiedzeniem. Sprawdź czy w takiej sytuacji przysługuje Ci zwrot wpłaconych przez Ciebie opłat rezerwacyjnych.
- W przypadku, gdy umowa milczy na ten temat, spróbuj dojść do porozumienia z organizatorem przyjęcia lub np. z fotografem. Być może uda się Wam przenieść imprezę na inny termin. Zalecam, by aneksem zmienić termin przyjęcia, ale żeby zostawić dotychczasowe ceny. Gdy tego nie przypilnujesz, organizator może je podwyższyć.
- W sytuacji, gdy nie chcesz przenosić imprezy na inny termin lub termin, który Ciebie interesuje jest już zarezerwowany lub nie możesz dojść do porozumienia z restauracją, sięgnij do Kodeksu cywilnego. Możesz odstąpić od umowy.
- W sytuacji, gdy odstępujesz od umowy, masz prawo do zwrotu wpłaconych opłat rezerwacyjnych.
- Pamiętaj, że w relacji z restauracją, występujesz jako konsument. Restauracja nie może stosować klauzul niedozwolonych. Oznacza to, że wszelkie zapisy niekorzystne dla Ciebie, nakazujące pobranie od Ciebie nieuzasadnionych opłat, mogą być potraktowane jako nieważne.
- Epidemia i zamknięcie lokalu musi być faktyczną przesłanką uniemożliwiającą wykonanie umowy. Jeśli Twoja parafia nie przeniosła komunii zaplanowanej na koniec czerwca, nie możesz powołać się na epidemię i restrykcje rządu chcąc odwołać imprezę. Na dzień dzisiejszy nie wiemy jeszcze, czy restrykcje będą dalej obowiązywały w czerwcu.
- Spróbuj polubownie załatwić sprawę z organizatorem imprezy. To obie strony znajdują się w wyjątkowej sytuacji.
- Analogiczne zasady stosujemy w umowach z fotografem lub kamerzystą.
