Czy kobieta, która przebywa na urlopie rodzicielskim, może pracować u swojego pracodawcy, nie tracąc zasiłku? A czy może dorobić sobie na dodatkowych umowach zlecenia, o dzieło lub innych? Czy ryzykuje wówczas utratą zasiłku macierzyńskiego? Co z kobietą, która chce otworzyć swoją działalność, będąc na urlopie rodzicielskim?
Gdy urodzisz i masz przerwę od pracy, mówimy potocznie, że jesteś na rocznym urlopie macierzyńskim. To błąd, ponieważ tak naprawdę, najpierw korzystasz z obowiązkowego urlopu macierzyńskiego przez 20 tygodni (urodzenie 1 dziecka), 31 tygodni (2 dzieci), 33 tygodnie (3 dzieci), 35 tygodni (4 dzieci), 37 (5 i więcej dzieci). Następnie jednak korzystasz z dobrowolnego urlopu rodzicielskiego, który przy jednym dziecku trwa 32 tygodnie (34 tygodnie przy większej ilości dzieci – np. gdy masz bliźniaki).
W sumie przy jednym dziecku przysługuje mamie 52 tygodni (1 rok) urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.
Na pytanie, czy można pracować na urlopie macierzyńskim odpowiedziałam Wam w tym wpisie.
Dzisiaj postaram się odpowiedzieć, jak wygląda kwestia podejmowania przez mamę pracy na urlopie rodzicielskim. Mówimy o urlopie, po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, który trwa 32 tygodnie przy 1 dziecku i 34 tygodnie przy większej ilości dzieci.
Czy urlop rodzicielski to obowiązek?
Urlop rodzicielski to nie obowiązek, ale Twoje prawo. Możesz całkowicie z niego zrezygnować i wrócić do pracy. Może on być udzielany w ten sposób, że w terminie 21 dni po porodzie składasz „z góry” wniosek o jego udzielenie. Jest to najczęstszy sposób złożenia wniosku przez mamy.
Urlop „z góry”
Pracownica, nie później niż 21 dni po porodzie, może złożyć pisemny wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze wynikającym z art. 1821aurlop rodzicielski § 1.
Art. 1791§ 1 ustawy – Kodeks pracy
Możesz też poprosić o taki urlop rodzicielski „z dołu”, tj. nie krócej niż na 21 dni przed planem rozpoczęcia korzystania z niego. Wówczas de facto dopiero 21 dni przed planowanym powrotem do pracy wnosisz o taki urlop rodzicielski. Czasem zdarza się tak, gdy kobieta planuje wrócić do pracy, ale zmienia zdanie i jednak decyduje się zostać dłużej z dzieckiem.
Urlop „z dołu”
Urlop rodzicielski jest udzielany na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. (…). Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.
Art. 1821a § 1. ustawy – Kodeks pracy
Rezygnacja z urlopu nie wymaga zgody Twojego pracodawcy. Musisz po prostu złożyć odpowiednie dokumenty w terminie.
Co jeśli nie chcę rezygnować z urlopu, ale chcę łączyć urlop rodzicielski z pracą?
Zgodnie z kodeksem pracy:
Pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu. Nie może jednak pracować w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy.
Art. 1821e § 1 ustawy – Kodeks pracy
Mama zatem może wrócić do pracy do swojego pracodawcy, ale maksymalnie na 1/2 etatu. Nie możesz wrócić do pracy na 3/4 etatu. Możesz wrócić na przykład na 1/2 etatu, 1/3 etatu, czy np. 1/4 etatu.
Jeśli chcesz podjąć pracę u dotychczasowego pracy, musisz złożyć mu odpowiedni wniosek w terminie nie krótszym niż 21 dni od dnia planowanego powrotu do pracy.
Czy w związku z taką pracą mój urlop rodzicielski się wydłuży?
Tak. Gdy łączysz korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy, Twój wymiar urlopu rodzicielskiego wydłuży się. Twój urlop rodzicielski wydłuży się proporcjonalnie do wymiaru Twojego czasu pracy. Maksymalnie może wydłużyć się do 64 tygodni (gdy urodziłaś 1 dziecko) lub 68 tygodni (gdy urodziłaś więcej niż 1 dziecko przy jednym porodzie).
Okres, o który urlop rodzicielski ulega wydłużeniu, stanowi iloczyn liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu i wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego.
Art. 1821f § 2 ustawy – Kodeks pracy
Jak to policzyć?
Przykład: Wróciłaś do pracy na 1/2 etatu na urlopie rodzicielskim. Twój urlop rodzicielski wynosił pierwotnie 32 tygodnie. Połączony z pracą na 1/2 etatu urlop wydłuży się o 16 tygodni (32 tygodnie x 1/2 etatu) i będzie wynosił 48 tygodni.
W takiej sytuacji przez 32 tygodnie – to będziesz pracowała na urlopie rodzicielskim na 1/2 etatu. Następne 16 tygodni – to będzie Twój wydłużony urlop rodzicielski, w trakcie którego ni będziesz pracować6. Jeśli natomiast chciałabyś przez te 16 tygodni również pracować na 1/2 etatu, to wówczas Twój urlop wydłuży się do 64 tygodni (16 tygodni / (1-1/2) =32 tygodnie wydłużonego urlopu rodzicielskiego + 32 tygodnie pierwotnie przysługującego Ci urlopu rodzicielskiego).
16 tygodni to część urlopu rodzicielskiego powstała w wyniku proporcjonalnego wydłużenia, którą podzielić przez różnicę liczby 1 i 1/2 (wymiar czas pracy wykonywanej w okresie 16 tygodni).
Przykład 2: Kobieta przez 16 tygodni była na urlopie rodzicielskim. Przez kolejne 16 tygodni chce łączyć urlop rodzicielski z pracą na 1/2 etatu. Wówczas jej urlop rodzicielski wydłuży się o 8 tygodni (16 tygodni x 1/2 etatu). Przez te 8 tygodni nie będzie mogła pracować na rzecz pracodawcy. Jeśli będzie chciała pracować, wówczas przysługiwać jej będzie 16 tygodni wydłużonego urlopu rodzicielskiego (8 tygodni wy/(1-1/2). Wówczas mama przez 16 tygodni nie będzie w ogóle pracować, a następnie przez 32 tygodnie będzie pracować na 1/2 etatu.
Czy mogę pracować na urlopie rodzicielskim na podstawie innej umowy, np. zlecenia?
Tak, masz do tego prawo. W takiej sytuacji korzystasz w pełni z urlopu rodzicielskiego. Zawierasz z pracodawcą umowę np. o świadczenie usług, umowę zlecenie. Możesz też wystawiać pracodawcy faktury w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Ważne jest to, żeby zakres Twojej pracy nie był tożsamy z tym, co wykonujesz na podstawie umowy o pracę na rzecz pracodawcy.
Czy mogę dorabiać u innego pracodawcy na urlopie rodzicielskim?
Tak. Prawo nie stoi tutaj na przeszkodzie. Możesz prowadzić swoją działalność gospodarczą i wystawiać faktury. Masz również prawo do znalezienia innego pracodawcy lub zleceniodawcy i możesz dorobić sobie do zasiłku macierzyńskiego, np. pracując zdalnie. Nie wpłynie to na wysokość otrzymywanego przez Ciebie zasiłku macierzyńskiego. Ważne jest to, żebyś nie naruszyła zakazu konkurencji względem swojego pracodawcy.
Jak i kiedy poinformować pracodawcę o zamiarze powrotu do pracy na część etatu w trakcie trwania urlopu rodzicielskiego?
Gdy pracownica będąca na urlopie macierzyńskim planuje powrócić do pracy na dotychczasowe stanowisko, powinna złożyć wniosek do pracodawcy. Dokument taki należy złożyć w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy.
Jeśli częściowo chcesz korzystać z urlopu rodzicielskiego i jednocześnie częściowo pracować na nie więcej niż 1/2 etatu, musisz złożyć wniosek do pracodawcy, zawierający:
- imię i nazwisko;
- określenie wymiaru czasu,
- wskazanie okresu, w którym zamierzasz łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego lub jego części z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy;
- oświadczenie pracownika o zamiarze łączenia części urlopu rodzicielskiego powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia tego urlopu z pracą w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, z określeniem wymiaru czasu pracy, albo o braku takiego zamiaru.
Czy pracodawca może nie zgodzić się na mój powrót do pracy?
Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Może odmówić, gdy nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj Twojej pracy. O przyczynie odmowy uwzględnienia Twojego wniosku pracodawca musi poinformować Ciebie na piśmie.
