Rząd wydłużył zamknięcie żłobków, przedszkoli i szkół do dnia 23 maja 2020 roku. Zgodnie ze specustawą o zwalczaniu koronawirusa covid-19, w przypadku zamknięcia placówek, rodzicom przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Jak skorzystać z takiego zasiłku? Czy za dni wolne także otrzymasz dodatkowy zasiłek? A czy mogę go otrzymać, gdy małżonek jest na tzw. postojowym? Czy mama może skorzystać z opieki na jedno dziecko a tata na drugie? Jeśli małżonek jest na zwolnieniu lekarskim lub pracuje zdalnie, czy drugi rodzic może pójść na opiekę?
Komu i kiedy przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły do których uczęszcza Twoje dziecko przysługuje Ci dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Od 26 marca taki zasiłek przysługuje też, gdy masz zawartą umowę uaktywniającą z nianią lub z opiekunem dziennym.
Masz prawo do takiego zasiłku, gdy jesteś obejmuje Cię ubezpieczenie chorobowe (umowa o pracę, zlecenie, działalność gospodarcza).
Możesz go otrzymać, gdy musisz osobiście opiekować się dzieckiem do 8 roku życia. Po zmianach, od 26 marca taki zasiłek przysługuje także, jeśli Twoje dziecko legitymuje się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności – do ukończenia 18 roku życia. Również, możesz złożyć wniosek, gdy Twoje dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
Jedno świadczenie przysługuje Ci niezależnie od tego ile dzieci posiadasz.
Gdy Twoim dzieckiem opiekuje się babcia, nie chodzi ono do żłobka, przedszkola, szkoły – nie przysługuje Ci zasiłek opiekuńczy. Nie będzie on przysługiwał, jeżeli mieszkasz z innymi członkami rodziny, którzy mogą zapewnić opiekę dziecku.
W jakiej wysokości przysługuje mi dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
Wypłacany jest on w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Będzie to 80% Twojego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego Tobie w ciągu ostatniego roku (bez uwzględnienia miesiąca, w którym poszłaś na opiekę). Jeśli Twoje wynagrodzenie ulegało zmianie, na przykład otrzymałaś podwyżkę w ostatnim miesiącu, Twój zasiłek nie będzie liczony od tej kwoty po podwyżce, ale będzie brana pod uwagę średnia z wynagrodzenia za 12 miesięcy wstecz.
Czy dostanę zasiłek za dni wolne?
Możesz wystąpić z wnioskiem o dodatkowy zasiłek opiekuńczy za cały okres zamknięcia placówki, także za dni wolne od pracy. Wpisujesz wtedy dni zasiłku „ciągiem” 14 dni, aż do 26 kwietnia. Możesz także wystąpić z wnioskiem o świadczenie tylko za dni robocze. Wtedy wpisujesz np. że chcesz zasiłek np. za 14-17 kwietnia i 20-24 kwietnia.
Zasiłek przysługuje zgodnie z Twoim oświadczeniem, tj. za cały okres, także za dni wolne od pracy, jeśli wpiszesz w oświadczeniu cały okres zamknięcia placówki, albo za dni robocze, jeśli takie okresy wskażesz w oświadczeniu.
Zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.
art. 11 ust. 4 i art. 35 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Ponadto, ZUS wyjaśnił, że osoba ubiegająca się o świadczenie może wystąpić z wnioskiem o świadczenie za cały okres zamknięcia placówki, także za dni wolne od pracy, może także wystąpić z wnioskiem o świadczenie tylko za dni robocze.
Gdy wystąpisz z wnioskiem o wypłatę zasiłku tylko za niektóre dni z okresu, na który zamknięto placówkę Twojego dziecka, otrzymasz zasiłek tylko za wnioskowany okres.
Na jak długo przysługuje mi opieka?
Taki zasiłek przysługuje na dzień sporządzenia wpisu do dnia 3 maja 2020 roku. Najpierw, od 12 marca, przysługiwał na 14 dni. Następnie został przedłużony na kolejne 14 dni. 10 kwietnia, rząd trzeci raz go przedłużył – tj. na kolejne 14 dni. 24 kwietnia, rząd po raz kolejny wydłużył jego przyznanie. Tym razem jednak do dnia 3 maja 2020 roku.
Dnia 24 kwietnia 2020 roku rząd zapowiedział, że placówki będą zamknięte do dnia 24 maja 2020 roku. Później rząd rozważa wprowadzenie „zorganizowanej opieki nad dziećmi”.
Czy jak skorzystam z dodatkowego zasiłku opiekuńczego, czy do końca roku będę mógł skorzystać z opieki, gdy moje dziecko się rozchoruje?
Okres dodatkowego zasiłku nie wlicza się do ogólnego limitu 60 dni na zasiłek opiekuńczy, które wynikają z ogólnych przepisów prawa. Do końca roku zatem, niezależnie od opisanych powyżej dni, rodzicowi będzie przysługiwało 60 dni zasiłku opiekuńczego na zasadach ogólnych. Na przykład, gdy Twoje dziecko się rozchoruje, będzie w dalszym ciągu do końca roku przysługiwać Ci 60 dni opieki.
Czy jeśli dotychczas jeden rodzic jest na opiece, to czy drugi może też skorzystać z zasiłku?
Pamiętaj, że takie prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje jednemu rodzicowi. Jeśli Twój małżonek pobrał zasiłek, nie możesz wnioskować o jego wypłatę.
Nie ma jednak przeszkód, aby rodzice w ramach limitu dni podzielili się opieką nad dzieckiem. Przykładowo, mama może na przykład skorzystać z opieki przez 14 dni, a tata przez kolejne 14 dni.
Czy jeśli moje dziecko ukończy 8 rok życia 12 kwietnia, to czy przysługuje mi dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
W takim wypadku zasiłek opiekuńczy przysługuje Ci do 11 kwietnia. Od 12 kwietnia 2020 roku zasiłek Tobie nie przysługuje.
Czy przysługuje mi dodatkowy zasiłek, gdy moim dzieckiem opiekuje się niania na umowie zlecenia?
Nie. Żeby otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy, musisz mieć zawartą z nianią tzw. „umowę uaktywniającą”. Jeśli opiekunka przychodzi i zajmuje się Twoim dzieckiem bez żadnej umowy albo masz z nią podpisaną np. umowę zlecenie czy o świadczenie usług – nie masz prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
Czy mogę otrzymać zasiłek opiekuńczy, gdy mój małżonek nie pracuje, bo jest na urlopie wypoczynkowym, na urlopie bezpłatnym lub na świadczeniu postojowym?
Nie.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku.
Jeśli Twój małżonek ma urlop bezpłatny lub wypoczynkowy lub jest na świadczeniu postojowym może zająć się dzieckiem. Przecież nie pracuje.
Uwaga! Wyjątkiem jest sytuacja, gdy drugi rodzic jest na urlopie wypoczynkowym i faktycznie nie ma go w domu. Może zaistnieć taka sytuacja, że drugi rodzic wyjechał do innego miasta w związku z urlopem wypoczynkowym. Nie może wtedy zapewnić opieki dziecku. Wtedy można skorzystać z zasiłku opiekuńczego.
Czy mogę otrzymać zasiłek opiekuńczy, gdy mój małżonek jest na zwolnieniu lekarskim lub gdy pracuje zdalnie?
Tak. Jeśli drugi rodzic dziecka jest na zwolnieniu lekarskim – jest chory, więc nie może sprawować osobistej opieki nad dzieckiem – musi wypoczywać i leczyć się.
Jeśli małżonek pracuje zdalnie – nie może sprawować osobistej opieki, przecież pracuje. Taka sytuacja ma na przykład miejsce, gdy mama jest nauczycielką, z domu przygotowuje uczniom zajęcia, nagrywa filmy. Tata może w takiej sytuacji skorzystać z opieki.
Czy mąż może pójść na opiekę, gdy jestem w ciąży i przebywam na zwolnieniu lekarskim?
Tak. Mama w takiej sytuacji nie powinna sprawować opieki osobistej nad dzieckiem, ponieważ jest chora, ma problemy zdrowotne będąc w ciąży i nie może osobiście zajmować się dzieckiem.
Czy mogę skorzystać z opieki, gdy prowadzę działalność gospodarczą?
Tak, możesz skorzystać z dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
Pamiętaj jednak, że w tym czasie nie możesz wykonywać pracy. Musisz faktycznie opiekować się dzieckiem. Nie możesz podpisywać umów czy wystawiać faktur.
Wykonywanie pracy zarobkowej w okresie, na który został przyznany dodatkowy zasiłek opiekuńczy, pozbawia ubezpieczonego prawa do tego zasiłku.
Nie oznacza to, że Twoja firma nie może funkcjonować. Wiele czynności może wykonywać osoba przez Ciebie zatrudniona lub Twój pełnomocnik.
Czy jeśli kończy mi się urlop macierzyński i nie mogę podpisać umowy ze żłobkiem, ponieważ jest zamknięty, czy przysługuje mi zasiłek na dziecko?
Nie, w takiej sytuacji nie masz uprawnień do zasiłku opiekuńczego. Jedynym możliwym rozwiązaniem jest skorzystanie z zaległego urlopu wypoczynkowego lub skorzystanie z dwóch dni opieki nad dzieckiem (płatne w 100%). Ewentualnie możesz pójść na urlop wychowawczy (nie jest wymagana zgoda pracodawcy). Gdy pracodawca się zgodzi, możesz też pójść na urlop bezpłatny.
Czy jeśli jestem na urlopie wypoczynkowym, to czy mogę go przerwać i skorzystać z dodatkowego zasiłku opiekuńczego?
Nie. Zasiłek opiekuńczy otrzymują osoby, które muszą sprawować osobistą opiekę nad dzieckiem i nie mogą pracować. Przebywając na urlopie wypoczynkowym można osobiście sprawować opiekę nad dzieckiem (nie przebywa się przecież w pracy).
Możesz skorzystać z opieki i otrzymać zasiłek opiekuńczy, gdy skończy Ci się taki urlop, a Twoje dziecko jest zapisane do żłobka.
Czy dodatkowy zasiłek przysługuje, gdy jestem na urlopie macierzyńskim?
Jeśli jesteś na urlopie macierzyńskim w związku z opieką nad jednym dzieckiem, ani mama ani tata nie mogą wziąć opieki na drugie dziecko.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy Twoje drugie chodzi do żłobka lub klubu dziecięcego i nie ukończyło 2 lat. W takiej sytuacji, tata może wziąć opiekę na to drugie dziecko i skorzystać z zasiłku opiekuńczego.
Tata również może wziąć opiekę na drugie dziecko (do lat 8), gdy mama niedawno urodziła i jest niezdolna do sprawowania nad nim opieki.
Jaki zasiłek mi przysługuje, gdy mam zatrudnienie na pół etatu?
Jeśli masz zatrudnienie w niepełnym wymiarze etatu, przysługuje Ci zwolnienie za dni, kiedy pracujesz. Jeśli pracujesz 4 godziny dziennie (1/2 etatu), to również przysługuje Ci pięć dni wolnego. Gdy np. pracujesz na 1/5 etatu, tylko w poniedziałki, wolne przysługuje Ci za ten poniedziałek. A dodatkowy zasiłek opiekuńczy otrzymasz w wysokości 80% od średniej Twojego wynagrodzenia za 12 miesięcy wstecz.
Czy pracodawca może mnie zwolnić z pracy, gdy przebywam na dodatkowym zasiłku opiekuńczym?
Nie, nie może. Pracodawca może wręczyć Ci wypowiedzenie dopiero jeśli stawisz się w pracy, np. gdy zdecydujesz się jednego dnia nie korzystać z opieki i stawisz się w pracy. Wtedy pracodawca może Cię zwolnić. W przeciwnym wypadku, gdy jesteś na opiece i otrzymasz wypowiedzenie – jest ono bezprawne.
Czy jeśli pracodawca mnie zwolnił, mam prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego?
Masz prawo do zasiłku tylko w okresie wypowiedzenia. Po ustaniu zatrudnienia, nie masz do niego uprawnień. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje tylko ubezpieczonemu (ubezpieczenie chorobowe). Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniach społecznych, pracownik podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.
Jeśli przecież nie posiadasz pracy, możesz sprawować opiekę nad dzieckiem, a więc takiego zwolnienia od pracy w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem nie potrzebujesz.
Czy pracodawca może obniżyć mi wymiar pracy i płacy, gdy przebywam na dodatkowym zasiłku opiekuńczym?
To zależy na jakiej podstawie to robi. Jeśli pracodawca zmniejsza etat (a także wynagrodzenie) na podstawie tzw. tarczy antykryzysowej, może obniżyć Ci etat, nawet jak Ciebie nie ma w pracy, bo jesteś na opiece. Zawiera on bowiem porozumienie np. z przedstawicielem pracowników i takie porozumienie jest skuteczne z chwilą jego podpisania.
Jeśli z kolei pracodawca wypowiada warunki pracy i płacy nie na podstawie tarczy antykryzysowej, ale na podstawie przepisów kodeksu pracy – to zależy ile pracowników pracuje u Ciebie w firmie. Jeśli pracodawca zatrudnia ponad 20 pracowników – może wypowiedzieć takie warunki pod Twoją nieobecność. Gdy zatrudnia mniej niż 20 pracowników, musi wręczyć Ci wypowiedzenie takich warunków dopiero po Twoim powrocie do pracy. Nie może zrobić tego pod Twoją usprawiedliwioną nieobecność.
Takie wypowiedzenie nie powinno to wpłynąć wysokość otrzymywanego przez Ciebie zasiłku. Jak wyjaśniłam wcześniej, dodatkowy zasiłek przysługuje w wysokości 80% wynagrodzenia, liczonego za 12 miesięcy wstecz. Nie uwzględnia się miesiąca, od którego nie pracujesz. Czyli jeśli jesteś na opiece w kwietniu i w tym miesiącu pracodawca zmniejszył Ci etat, to kwietnia nie uwzględnia się w wyliczeniu wysokości zasiłku. ZUS będzie brał pod uwagę 12 miesięcy wstecz, licząc od marca do marca.
Gdy jestem na umowie na okres próbny i przebywam na opiece, czy pracodawca może nie przedłużyć mi umowy?
Tak. Pracodawca nie musi zawrzeć z Tobą umowy na czas określony lub czas nieokreślony po tym jak zakończysz umowę na okres próbny. Jeśli przebywasz na opiece, nie jesteś w żaden sposób chroniona w tym zakresie.
Gdy matka jest na zwolnieniu lekarskim z powodu ciąży, to czy tata może skorzystać z zasiłku opiekuńczego?
Tak. Jeżeli matka dziecka przebywa na zwolnieniu lekarskim ponieważ jest w ciąży, to jest osobą, która nie może zapewnić opieki dziecku. W takim przypadku tata dziecka może skorzystać z dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
Czy jeśli ojciec jest na urlopie ojcowskim to czy mama może pójść na opiekę i otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
Nie. Tata w takiej sytuacji sprawuje osobistą opiekę nad dzieckiem.
Czy jeśli jeden rodzic prowadzi działalność gospodarczą lub rolną i pracuje z domu, czy drugi rodzic może skorzystać z opieki?
Tak. Taki rodzic przecież pracuje, a więc nie może zapewnić opiek dziecku. Drugi rodzic może jak najbardziej skorzystać z opieki, a także wnioskować o dodatkowy zasiłek opiekuńczy.
Jak otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
Rodzic powinien złożyć oświadczenie, w którym określi oczekiwany okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Wniosek taki nie aktualizuje się samoistnie. Dlatego w przypadku przedłużenia przez rząd możliwości jego otrzymania, należy złożyć kolejny wniosek.
Aby otrzymać zasiłek, tak jak dotychczas, złóż odpowiednie oświadczenie u płatnika. Jeśli jesteś pracownikiem, składasz je pracodawcy. Gdy jesteś na umowie zlecenia – złóż oświadczenie zleceniodawcy. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, złóż taki dokument bezpośrednio do ZUS. Jeśli jesteś na działalności, nie musisz wypełniać wniosku Z-15A ani zaświadczenia płatnika składek Z-3b.
Kiedy muszę złożyć wniosek?
Jak najszybciej. Od złożenia takiego wniosku uzależniona jest wypłata zasiłku dla Ciebie. Bez Twojego oświadczenia nie jest możliwa wypłata.
