Jak obliczyć zasiłek macierzyński jaki otrzymasz po porodzie?

Jesteś w ciąży lub planujesz ciążę? Przeczytaj, jaki zasiłek macierzyński otrzymasz po porodzie. Jaki okres bierzemy pod uwagę do obliczenia zasiłku? Co, gdy pracodawca dał Ci podwyżkę przed porodem? A co w sytuacji, gdy pracodawca obniża ci etat (wynagrodzenie)? Czy premie wliczają się do zasiłku?

Urlop macierzyński i rodzicielski

Nie chcę w tym miejscu rozpisywać się o urlopie macierzyńskim. Napiszę tylko w skrócie, że po porodzie przysługuje Ci urlop macierzyński. Co do zasady to 20 tygodni (1 dziecko), 31 tygodni (2 dzieci), 33 tygodnie (3 dzieci), 35 tygodni (4 dzieci) lub 37 (5 i więcej dzieci). Po urlopie macierzyńskim możesz wykorzystać bezpośrednio urlop rodzicielski – 32 tygodnie (1 dziecko) lub 34 tygodnie (więcej dzieci).

Najczęściej kobieta rodzi jedno dziecko. W takiej sytuacji, przysługuje jej 20 tygodni urlopu macierzyńskiego i 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego. Potocznie mówimy wtedy, że kobieta jest na rocznym urlopie macierzyńskim.

Zasiłek macierzyński dla kogo?

Zasiłek macierzyński przysługuje pracownikom, którzy są objęci ubezpieczeniem chorobowym obowiązkowo lub dobrowolnie.

W szczególności takie świadczenie przysługuje, gdy:

• jesteś pracownikiem – masz umowę o pracę. Niezależnie od tego jaki to rodzaj umowy.
• jesteś na działalności gospodarczej (lub współpracujesz z taką osobą),
• wykonujesz pracę nakładczą,
• pracujesz na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia, umowy o świadczenie usług lub z nimi współpracujesz, a także gdy, świadczysz pracę na podstawie umowy uaktywniającej.
• jesteś członkiem rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych.

Pamiętaj, że otrzymasz zasiłek, gdy jesteś objęta ubezpieczeniem chorobowym. Dopilnuj tego, zwłaszcza gdy prowadzisz działalność gospodarczą. Nawet jak dobrowolnie opłacasz składki, musisz robić to terminowo.

Musisz też wiedzieć, że zasiłek macierzyński będzie Tobie przysługiwał nawet jak jesteś zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego tylko jeden dzień.

Jak długo i w jakiej wysokości przysługuje mi zasiłek?

Możesz skorzystać z jednego z poniższych wariantów wypłaty zasiłku macierzyńskiego.

1. Możesz otrzymać zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku przez okres urlopu macierzyńskiego. Następnie, przez okres 6 lub 8 tygodni urlopu rodzicielskiego pobierasz 100% podstawy wymiaru zasiłku, a następnie już 60% podstawy wymiaru zasiłku – do końca urlopu rodzicielskiego. Czyli de facto pół roku otrzymasz 100% podstawy wymiary zasiłku, a kolejne pół roku 60%. Możesz też zrezygnować z urlopu i wrócić do pracy po pół roku. Wtedy nie dostaniesz 60% podstawy wymiary zasiłku, a jedynie 100% przez pół roku.
2. Drugą opcją jest pobieranie zasiłku macierzyńskiego przez okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Najczęściej taki urlop trwa jeden rok. Warunkiem jest to, żebyś skorzystała z urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Najwięcej kobiet korzysta z tego wariantu.

Musisz pamiętać o tym, że gdy chcesz wykorzystać opcję rocznego zasiłku w wysokości 80% – musisz złożyć odpowiedni wniosek pracodawcy (lub do ZUS) w 21 dni po porodzie. Szczegóły przeczytasz niżej.

Możesz się rozmyślić i skrócić roczny urlop do pół roku. Gdy zrezygnujesz i wrócisz szybciej do pracy, ZUS wypłaci Ci jednorazowe wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego do wysokości 100%.

Co to jest podstawa wymiaru zasiłku?

Podstawa wymiaru zasiłku to Twoje przeciętne miesięczne wynagrodzenie, które uzyskasz przez 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc porodu. Przykładowo, jeśli rodzisz w maju 2020 roku, to nie bierze się pod uwagę Twojego aktualnego wynagrodzenia. ZUS weźmie pod uwagę Twoje średnie wynagrodzenie za okres maj 2019 – kwiecień 2020 i obliczy średnią z tego okresu.

Co w sytuacji, gdy pracuję na umowie o pracę krócej niż rok?

Gdy pracujesz mniej niż 12 miesięcy u danego pracodawcy – wtedy berze się pod uwagę pełne miesiące, które przepracowałaś u tego nowego pracodawcy. Jeśli w ciągu roku zmieniłaś pracodawcę, bierzemy pod uwagę tylko miesiące przepracowane u obecnego pracodawcy.

W takiej sytuacji, nawet gdy pracowałaś u byłego pracodawcy przez 4 miesiące, a następnie 5 miesięcy pracujesz u nowego pracodawcy – liczy się tylko czas u nowego pracodawcy. Ponadto, liczą się tylko pełne miesiące przepracowane u nowego pracodawcy. Jeśli rodzisz np. 15 sierpnia, sierpień nie jest uwzględniany do zasiłku. Gdy rozpoczęłaś pracę np. 4 maja, maja nie liczymy do obliczenia wysokości zasiłku.

Podobnie, gdy u pracodawcy pracujesz krócej niż rok, a wcześniej pracowałaś na umowie zlecenie. Wtedy bierzemy pod uwagę tylko umowę o pracę.

Czy premie wliczają się do zasiłku?

To, czy dana premia wliczy się do podstawy obliczenia wysokości zasiłku będzie zależało od tego jaki charakter ma nagroda lub premia. Kwestie te powinny być uregulowane w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie wynagradzania. Pracodawca w takim dokumencie powinien wpisać zasady wypłaty, przyznawania, wysokości premii.

Gdy zgodnie z regulaminem, masz prawo do premii uznaniowej od pracodawcy także, gdy nie jesteś obecna w pracy, to taka premia, dodatek lub nagroda nie będzie wliczać się do zasiłku macierzyńskiego.

Natomiast, gdy premia nie jest pracownikowi wypłacana w czasie pobierania zasiłku, wlicza się ją do podstawy wymiaru zasiłku. Na przykład, gdy w regulaminie jest wpisane, że premia nie należy się w przypadku pobierania zasiłku lub w trakcie nieobecności pracownika w pracy. W takiej sytuacji, ZUS uwzględni, obliczając średnie wynagrodzenie, wypłacone premie uznaniowe.

Czy ekwiwalent za niewykorzystany urlop wlicza się do zasiłku macierzyńskiego?

Nie. Do zasiłku nie wlicza się ekwiwalent za niewykorzystany urlop.

Czego jeszcze nie wliczamy do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego?

Nie bierzemy pod uwagę zasiłku chorobowego (z art. 92 Kodeksu pracy) i zasiłek z ubezpieczeń społecznych.

Przykładowo, gdy jesteś w ciąży i idziesz na L4 przed porodem, to zasiłek chorobowy nie wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku. Bierzemy pod uwagę tylko miesiące (rok wstecz) przepracowane przed pójściem na L4.

Co, gdy dostanę podwyżkę przed porodem?

Gdy dostaniesz podwyżkę przed porodem, to ta kwota będzie brana pod uwagę do obliczenia wysokości zasiłku macierzyńskiego. Będzie to miało większe lub mniejsze znaczenie, w zależności od tego, kiedy otrzymałaś taka podwyżkę. Pamiętaj, że podstawę wymiaru zasiłku stanowi Twoje przeciętne wynagrodzenie z 12 miesięcy przed porodem. Gdy na początku ciąży dostaniesz podwyżkę, to na pewno znacząco wpłynie na Twój zasiłek. Gdy pod koniec ciąży, w mniejszym stopniu wpłynie to na wysokość otrzymywanego przez Ciebie zasiłku.

Inna sytuacja ma miejsce, gdy wraz z podwyżką pracodawca zwiększa Twój etat.

Co, gdy pracodawca zmieni mój wymiar czasu pracy?

Pracodawca może zwiększyć Twój etat, np. z 1/2 do pełnego etatu. Co wtedy?

Zmiana wymiaru czasu pracy pracownika powoduje, że do podstawy wymiaru zasiłku należy przyjąć wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, ale tylko w przypadku, gdy zmiana ta miała miejsce w miesiącu, w którym pracownik stał się niezdolny do pracy lub w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru

art. 40.Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa

Jeśli pracujesz na pół etatu, a pracodawca zwiększy Ci etat na pełen, to nie liczymy średniej z 12 miesięcy. Liczymy średnie wynagrodzenie tylko z miesięcy po zwiększeniu etatu. Pracodawca ma prawo nawet zwiększyć Ci etat i wynagrodzenie w 8 miesiącu. Natomiast musisz liczyć się z tym, że będzie to podejrzane dla ZUS i może wiązać się to z kontrolą przez ten organ administracyjny.

Uwaga! Przepis działa w obie strony. Gdy pracodawca zmniejszy Ci etat, to taka zmiana ma wpływ na Twój zasiłek macierzyński. Liczy się tylko średnia za czas po zmniejszeniu etatu. Natomiast, gdy jesteś w ciąży, pracodawca nie może jednostronnie zmniejszyć Ci etatu. Mógłby to zrobić tylko za Twoja zgodą. Pamiętaj jednak, że na podstawie tzw. tarczy antykryzysowej, pracodawca może zmniejszyć Twój etat. Wówczas liczymy do zasiłku tylko ten zmniejszony etat.

Komu złożyć wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego?

Uwaga! Wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego składasz pracodawcy lub bezpośrednio w ZUS (np. gdy jesteś na działalności gospodarczej).

Wszystkie niezbędne dokumenty znajdziesz tu.

Pamiętaj o tym, że gdy chcesz skorzystać z uprawnienia do wypłaty zasiłku macierzyńskiego przez rok w 80% podstawy wymiaru zasiłku, w ciągu 21 dni po porodzie musisz złożyć wniosek, że bezpośrednio po urlopie macierzyńskim chcesz wykorzystać urlop rodzicielski bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Jeśli się spóźnisz albo Twój wniosek nie będzie obejmował maksymalnego należnego Ci okresu wypłaty zasiłku macierzyńskiego, zasiłek macierzyński będzie Ci przysługiwał w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Kiedy otrzymam zasiłek?

Wypłata zasiłku przez ZUS nastąpi niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych  do stwierdzenia uprawnień do zasiłku.

Czy przysługuje mi zasiłek macierzyński, gdy mój pracodawca został zlikwidowany lub gdy umowa na czas określony mi wygasła?

Tak. Gdy jesteś na umowie o pracę na czas określony lub na okres próbny i umowa miała wygasnąć przed lub po porodzie, to taka umowa zostaje przedłużona do dnia Twojego porodu. Od dnia porodu przysługuje Ci zasiłek macierzyński.

Jeśli Twój pracodawca ogłosił upadłość lub został zlikwidowany, od dnia porodu przysługuje Ci zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Czy mogę skrócić czas pobierania zasiłku?

Tak. Musisz wykorzystać co najmniej 14 tygodni zasiłku. Potem możesz zrezygnować z zasiłku i wrócić do pracy. Wówczas, ojciec dziecka (jeśli jest ubezpieczony) może wykorzystać pozostały zasiłek. Niektóre rodziny robią tak ze względów finansowych.

Podsumowanie

Podsumowując, napiszę jak wysoki (co do zasady) zasiłek otrzymasz przelewem – jak możesz policzyć jego wysokość?

1. Najpierw policz sobie swoje przeciętne wynagrodzenie wstecz za 12 miesięcy przed porodem (nie bierzesz pod uwagę miesiąca, w którym rodzisz). Gdy pracujesz u danego pracodawcy krócej niż rok – weź pod uwagę pełne miesiące, które przepracowałaś. Jeśli zaczęłaś pracę np. 4 maja – nie bierzesz tego miesiąca pod uwagę. Jeśli urodziłaś 15 sierpnia – sierpnia też nie bierzesz pod uwagę.
2. Do średniego wynagrodzenia możesz doliczyć otrzymane premie. Nie doliczasz premii, jeśli pracodawca powinien wypłacić Ci je także, gdy będziesz na urlopie macierzyńskim (rodzicielskim).
3. Do średniego wynagrodzenia nie doliczaj ekwiwalentu za niewykorzystany urlop czy kwot otrzymanych w czasie, gdy byłaś na zwolnieniu chorobowym, na opiece, itp.
4. Od średniej kwoty, którą obliczysz odejmij 13,71 % obliczonego wynagrodzenia (składki na ubezpieczenia społeczne).
5. Od kwoty z punktu 4 odejmij jeszcze 18% podatku dochodowego (lub 32%).
6. Z kwoty z punktu 5 oblicz jaki jest 80% (lub 60%). To wynagrodzenie, jakie otrzymasz.

Gdy wyjdzie Ci kwota poniżej 1000 zł, to dostaniesz wyrównanie do kwoty 1000 zł. 1000 zł to minimum, nie możesz dostać mniej.