Czy postojowe należy się mamie na zasiłku macierzyńskim lub na urlopie wychowawczym?

Na czym polega świadczenie postojowe? Czy mama pobierająca zasiłek macierzyński ma prawo do świadczenia postojowego? Czy mama na urlopie wychowawczym ma prawo do świadczenia postojowego? Co zrobić w sytuacji, gdy ZUS omawia wypłaty przysługującego mi świadczenia postojowego? A co, gdy ZUS nienależnie wypłacił mi świadczenie postojowe? Jak odwołać się od błędnej decyzji ZUS?

Świadczenie postojowe

Tzw. świadczenie postojowe do środek pomocy dla osób prowadzących działalność gospodarczą, wprowadzony tarczą antykryzysową. W bardzo dużym skrócie, o jego wypłatę mogą ubiegać się przedsiębiorcy, których przychody spadły o co najmniej 15% w miesiącu, przed miesiącem, w którym złoży wniosek. Te obroty muszą spaść o 15 % w stosunku do wcześniejszego miesiąca. Przykładowo, gdy składasz wniosek w maju za kwiecień, to w kwietniu obroty musiały spaść o co najmniej 15% w stosunku do marca. Żeby otrzymać świadczenie postojowe, Twoje obroty nie mogą przekroczyć 15.595,74 złotych.

Przysługuje ono przedsiębiorcom, którzy:

• prowadzą działalność gospodarczą;
• nie zawiesili działalności gospodarczej przed 31 stycznia 2020 roku;
• mają przestój w prowadzonej działalności w następstwie wystąpienia covid-19;
• nie podlegają ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu;
• mieszkają na terytorium RP i są obywatelami RP (lub mają tu prawo pobytu lub stałego pobytu lub są cudzoziemcami legalnie tu przebywającymi).

Ile razy postojowe może być wypłacane i w jakiej kwocie?

Postojowe będzie mogło zostać wypłacone maksymalnie trzy razy. Jednorazowo otrzymujesz 2080 złotych. Możesz ubiegać się o takie świadczenie trzykrotnie, gdy nie zmieniła się Twoja sytuacja finansowa. Maksymalnie możesz otrzymać więc łącznie 6240 zł.

Czy gdy pobieram zasiłek macierzyński, otrzymam postojowe?

Niestety nie. Gdy pobierasz zasiłek macierzyński, nie masz prawa do otrzymania świadczenia postojowego.

Świadczenie postojowe przysługuje tylko wówczas, gdy prowadzący działalność nie ma innego tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym.

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają (…) osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego;.

Art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266)

Na podstawie ustawy zasiłkowej, mama posiadająca firmę, gdy urodzi i pobiera zasiłek macierzyński, posiada inny tytuł do ubezpieczenia społecznego. Tym innym tytułem do ubezpieczenia społecznego jest zasiłek macierzyński. To pogmatwane, wiem. Przepisy skonstruowane są tak, że mama na działalności pobierając zasiłek macierzyński płaci tylko składkę zdrowotną, a tytułem jej ubezpieczenia jest zasiłek macierzyński, a nie działalność, którą prowadzi.

A co w sytuacji, gdy prowadzisz działalność gospodarczą i umowę o pracę i jesteś na urlopie wychowawczym w związku z umową o pracę?

W takiej sytuacji przysługuje Ci postojowe. Jeśli masz umowę o pracę, ale przebywasz na urlopie wychowawczym, a zarazem prowadzisz działalność gospodarczą w czasie tego urlopu, obowiązkowe są dla Ciebie ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej przez Ciebie działalności gospodarczej. Urlop wychowawczy nie jest wówczas dla Ciebie tytułem do ubezpieczeń społecznych. Ani dobrowolnych ani obowiązkowych. Nie masz innego tytułu ubezpieczenia, możesz zatem wnioskować o świadczenie postojowe.

Urlop wychowawczy byłby dla Ciebie odrębnym tytułem do ubezpieczeń społecznych, gdybyś np. przebywała tylko na urlopie i miała zawartą tylko umowę o pracę. Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym podlega wówczas z tego tytułu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu oraz zdrowotnemu.

Gdy mama na urlopie wychowawczym ma inny tytuł do ubezpieczeń społecznych, na przykład działalność gospodarcza, to podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, a nie z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym. Czyli, gdy mama na urlopie wychowawczym zakłada działalność, musi opłacać składki.

ZUS twierdzi inaczej i odmówił mi wypłaty świadczenia postojowego, ponieważ jestem na urlopie wychowawczym. Co zrobić?

Możesz się odwołać od takiej decyzji do sądu. Odwołanie od decyzji ZUS składasz pisemnie za pośrednictwem ZUS w terminie miesiąca, licząc od dnia jego doręczenia. ZUS ma obowiązek niezwłocznie przekazać protokół do sądu wraz z aktami sprawy.

Postępowanie odwoławcze w I instancji jest wolne od opłat.

Co zrobić w sytuacji, gdy otrzymałaś świadczenie postojowe, gdy pobierasz zasiłek macierzyński?

Z informacji, jakie od Was otrzymuję, ZUS dość często wypłaca świadczenie postojowe mamom pobierającym zasiłek macierzyński. Co w takim wypadku? Co zrobić, skoro nie należy się on mamom, jak wynika z informacji, które napisałam powyżej?

ZUS może (i zapowiada, że to zrobi) ze współpracą z KAS, przeprowadzić kontrolę zasadności pobranego świadczenia postojowego.

W tarczy antykryzysowej mamy następujący przepis:

Osoba, która pobrała nienależnie świadczenie postojowe, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego.

Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych

Świadczenie nienależne, zgodnie z tzw. Tarczą to między innymi świadczenie, które zostały przedsiębiorcy przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia (lub przez zleceniodawcę lub zamawiającego). Świadczeniem nienależnym jest tez świadczenie postojowe wypłacone innej osobie niż osoba uprawniona (z przyczyn niezależnych od ZUS).

Zatem, gdy ZUS przeprowadzi kontrolę i uzna, że świadczenie postojowe Ci nie przysługiwało, wyda decyzję o zwrocie nienależnie pobranego świadczenia postojowego. Od decyzji rzecz jasna możesz się odwołać. Taka decyzja będzie mogła zostać wydana przez 5 lat od dnia wypłaty świadczenia. Nawet po kilku latach zatem, ZUS może ubiegać się o zwrot świadczenia.

Czy to oznacza, że muszę zwrócić ZUS świadczenie postojowe?

Jeśli pobrałaś świadczenie nienależnie, musisz liczyć się z obowiązkiem jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi. Odsetki te są naliczane od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty świadczenia postojowego do dnia zwrotu.

Niekoniecznie. Zwróć uwagę, że powołany przeze mnie przepisy mówią, że świadczenie jest nienależne, gdy zostało wypłacone:

• na podstawie fałszywych dokumentów lub oświadczeń;
• w przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd organu przez przedsiębiorcę.

Poza tym, zgodnie z orzeczeniami sądów w sprawach pobrania świadczeń z ZUS, istotną cechą nienależnie pobranego świadczenia z ubezpieczeń społecznych jest świadomość osoby pobierającej świadczenie, co do nieprzysługiwania jej prawa do tego świadczenia w całości lub w części od początku albo w następstwie mających miejsce później zdarzeń.

Jeśli nie sfałszowałaś dokumentów, nie wprowadziłaś świadomie w błąd organu, działałaś w dobrej wierze i nie byłaś świadoma tego, że zasiłek Tobie nie przysługuje, trudno będzie przypisać Tobie złą wolę i świadome wprowadzenie organu w błąd. Co innego, gdybyś przedłożyła sfałszowane dokumenty, by wykazać spadek obrotu o 15%. Wówczas kwalifikujesz się pod zwrot nienależnie pobranego świadczenia.

W przypadku wypłaty postojowego, gdy jesteś na zasiłku macierzyńskim, to ZUS na podstawie analizy dokumentacji i interpretacji przepisów uznał, że takie świadczenie postojowe należy się kobiecie – przedsiębiorcy pobierającej zasiłek macierzyński. Mama nie powinna moim zdaniem odpowiadać za nieprawidłową wykładnię przepisów przez ZUS. Ja bym w takiej sytuacji rekomendowała odwołanie się od decyzji ZUS. To nic nie kosztuje. Warto spróbować.