Prawa mamy wracającej do pracy po urlopie macierzyńskim (rodzicielskim)

Jeśli wracasz do pracy po urlopie macierzyńskim (rodzicielskim) – dowiedz się jakie uprawnienia ci przysługują w Twoim miejscu pracy.

Czy pracodawca może Ciebie zwolnić? Czy możesz odmówić wyjazdu w podróż służbową? Co z przerwą na karmienie?

Pracodawca ma obowiązek przyjęcia Cię na dotychczasowe stanowisko

Czasami zdarza się tak, że Twoje stanowisko pracy jest obsadzone przez kogoś innego po powrocie. Mogło ono zostać również zlikwidowane po restrukturyzacji, która zaszła w firmie pod Twoją nieobecność. Jeżeli pracodawca nie może zapewnić Ci powrotu na dotychczas zajmowane przez Ciebie stanowisko, ma obowiązek zapewnienia stanowiska równorzędnego lub takiego, które odpowiada Twoim kwalifikacjom.

Zmiany stanowiska nie mogą spowodować obniżenia Twojego wynagrodzenia.

Przysługuje Ci przerwa na karmienie piersią w pracy

Mamie karmiącej piersią przysługują dodatkowe przerwy na karmienie. Jeśli chcesz skorzystać z takiego uprawnienia – pracodawcy należy złożyć wniosek o udzielenie przerwy na karmienie piersią.  

Jeżeli matka jest zatrudniona przez 4-6 godzin dziennie – wówczas przysługuje jej jedna przerwa o długości 30 minut (45 minut w przypadku karmienia większej ilości dzieci).  

Jeśli matka jest zatrudniona powyżej 6 godzin dziennie – przysługują jej dwie przerwy 30 minutowe (lub 45 minutowe). Przerwy te mogą się kumulować, więc po ustaleniu z pracodawcą, matka może pracować 7 godzin (wychodzić z pracy o godzinę szybciej).

Czy muszę przedkładać zaświadczenie od lekarza? Nie. Wystarczy tylko deklaracja mamy złożona bezpośrednio pracodawcy.

Jeśli jesteś karmiącą nauczycielką – przysługuje ci godzinna przerwa na karmienie, nawet jeśli pracujesz jedynie 4 godziny.

Możesz obniżyć swój wymiar pracy i korzystać z ochrony przed zwolnieniem

Zasada jest taka, że na Twój wniosek pracodawca ma obowiązek zmniejszyć Ci etat (maksymalnie do ½). Najczęściej kobiety wnioskują o zmniejszenie etatu do 7/8. Dzięki temu, łącznie z wykorzystaniem prawa do karmienia piersią, pracują przez 6 godzin dziennie.   Dzięki takiemu rozwiązaniu możesz więcej czasu spędzić z dzieckiem w domu.

Zaletą takiego rozwiązania jest to, że obniżenie wymiaru czasu pracy chroni ciebie przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Taka ochrona trwa przez czas, kiedy pracujesz w obniżonym wymiarze czasu pracy, jednak nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy. Jesteś chroniona przed wypowiedzeniem już od dnia złożenia wniosku  o zmniejszenie etatu. Pracodawca nie może się nie zgodzić na obniżenie etatu.

Pamiętaj, że jak zmniejszasz etat, proporcjonalnie ulega zmniejszeniu także twoje wynagrodzenie, a także podstawa do obliczenia L4 oraz zasiłku macierzyńskiego. Pamiętaj o tym, gdybyś planowała kolejną ciążę.

Napisałam też powyżej, że najczęściej kobiety zmniejszają etat do 7/8, mogą również zmniejszyć o większą ilość godzin – jednak pamiętaj, że w sytuacji, gdy zmniejszasz etat oraz karmisz piersią, gdy będziesz pracowała mniej niż 7 godzin – wtedy będzie przysługiwała ci jedna 30 minutowa przerwa na karmienie, a nie dwie.

Nie możesz bez wyrażenia zgody pracować w godzinach nadliczbowych, jeździć w delegacje i pracować w porach nocnych.

Do ukończenia przez twoje dziecko 4 roku życia, Twój dobowy wymiar czasu pracy wynosi 8 godzin.  

1. Jeśli nie wyrazisz na to zgody, nie możesz pracować w porze nocnej, tj. w godzinach godzinach 21-7 (pora nocna jest ustalana przez pracodawcę w regulaminie).
2. Bez Twojej zgody nie możesz pracować w godzinach nadliczbowych.
3. Nie możesz być wysyłana w delegacje lub szkolenie poza Twoje miejsce zamieszkania, bez Twojej zgody.
4. Nie możesz pracować w systemie przerywanego czasu pracy, chyba że się na to zgodzisz.

Możesz wyrazić zgodę na powyższe (możesz też ją cofnąć). W takiej sytuacji z pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje ci dodatek.

Jeżeli w swoje stanowisko pracy masz wpisany obowiązek wykonywana podróży służbowych – możesz odmówić.

Przysługuje Ci dodatkowe 2 dni (lub 16 godzin) wolnego na opiekę nad dzieckiem

Zarówno mama jak i tata mają prawo do wykorzystania dodatkowych  2 dni urlopu celem sprawowania opieki nad dzieckiem w ciągu roku.  Prawo to przysługuje rodzicom dzieci do lat 14. Może z takiego uprawnienia skorzystać także ojciec,  ale w danym roku prawo to przysługuje jednemu rodzicowi – albo mamie albo tacie.  Dwa dni przysługują niezależnie od liczby dzieci.  Wniosek można złożyć u pracodawcy, bez podania przyczyny korzystania z takiego urlopu.

Niewykorzystane dni urlopu nie przechodzą na kolejny rok.

Przysługuje Ci prawo zwolnienia od pracy na opiekę nad chore dziecko – zasiłek opiekuńczy

Jeśli zachoruje Twoje dziecko – przysługuje ci płatny zasiłek opiekuńczy w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Podstawa wymiaru to przeciętne wynagrodzenie za rok wstecz, nie licząc miesiąca, w którym pobierasz zasiłek.

Świadczenie przysługuje przez maksymalnie 60 dni w roku  (jeśli Twoje dziecko nie skończyło 14 lat), lub przez maksymalnie 14 dni w ciągu roku, jeżeli twoje dziecko ma więcej niż 14 lat. Przysługuje Ci także zasiłek przez 30 dni wolnego, gdy chodzi o opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym (powyżej 14 lat).

Uprawnienie to nie dubluje się w sytuacji, gdy masz np. dwójkę dzieci. Przysługuje ono w ww. ilości niezależnie od ilości dzieci.

Zasiłek wypłaca ZUS. Więcej o zasiłku opiekuńczym przeczytasz w osobnym wpisie.

Prawo do zwolnienia od pracy na zdrowe dziecko do lat 8 – zasiłek opiekuńczy na chore dziecko

Jeśli Twoje dziecko ma nie więcej niż 8 lat, przysługuje Ci zwolnienie od pracy, przez maksymalnie 60 dni w roku (dni liczone razem ze zwolnieniem na chore dziecko, opisane powyżej – jest to jedna pula). Zasiłek taki wypłacany jest w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłki, w sytuacji gdy:

a) przedszkole, żłobek, klub dziecięcy (malucha) lub szkoła zostały niespodziewanie zamknięte (np. awaria, epidemia).

b) dziecko musi być izolowane w domu z powodu podejrzenia choroby zakaźnej – inspektor sanitarny stwierdza konieczność izolacji – wydaje odpowiednią decyzję,

c) zachorował opiekun dzienny (to osoba legalnie zatrudniona, posiadająca kwalifikacje) lub niania (która podpisała umowę uaktywniającą – legalnie zatrudniona),

d) drugi rodzic, który zajmuje się na co dzień dzieckiem, jest chory lub przebywa w szpitalu,

e) matka z powodu porodu nie może zajmować się dzieckiem.

Możesz wykorzystać  zaległy urlop wypoczynkowy  bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (rodzicielskim)

Jeżeli chcesz, możesz wykorzystać  zaległy urlop wypoczynkowy- pamiętaj o tym, że urlop wypoczynkowy nalicza się także w okresie przebywania przez ciebie na urlopie macierzyńskim (rodzicielskim). Urlop taki nie nalicza Ci się podczas urlopu wychowawczego. 

Jeżeli złożysz wniosek o urlop wypoczynkowy bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (rodzicielskim), pracodawca MA OBOWIĄZEK go udzielić. Nawet jak chcesz go wykorzystać w całości.

Przysługuje ci urlop wychowawczy

Przysługuje na wniosek, jest bezpłatny, można otrzymać dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem, maksymalnie na 3 lata do ukończenia przez dziecko 6 roku życia.

Więcej na temat urlopu wychowawczego przeczytasz w osobnym wpisie.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że wpis rozwiał Twoje wątpliwości oraz wyjaśnił ci, jakie masz prawa wracając do pracy. Warto, żebyś jako mama skorzystała z przysługujących Ci uprawnień i nie bała się ich egzekwować. Czas powrotu do pracy po urlopie nie jest łatwy, zarówno dla mamy jak i dla dziecka. Kobieta jest traktowana w sposób szczególny przez prawo pracy. I słusznie. Zatem rozmawiaj z szefem i korzystaj z tych praw, by jak najwięcej czasu przebywać z dzieckiem czy zapewnić mu swoją obecność i opiekę w czasie choroby.