Urodzenie się dziecka wiąże się z licznymi obowiązkami. W celu umożliwienia ojcu załatwienia takich spraw takich jak np. odbiór mamy dziecka ze szpitala po porodzie, czy załatwienie w urzędzie formalności związanych z narodzinami, prawo pracy przewiduje urlop okolicznościowy dla ojca. Na czym on polega i komu się należy? Na jak długo przysługuje tacie? Jak go złożyć? Czy pracodawca może odmówić jego udzielenia? Zapraszam do lektury.
Na czym polega urlop okolicznościowy?
Gdy mężczyźnie rodzi się dziecko, przysługuje mu 2 dni urlopu okolicznościowego. Celem zwolnienia jest umożliwienie tacie załatwienia spraw związanych z urodzeniem dziecka, np. odebrania ze szpitala czy załatwienie niezbędnych formalności w urzędach.
Prawo do tego urlopu wynika z przepisów prawa pracy:
Pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący 2 dni – w razie (…) urodzenia się jego dziecka.
§ 15 i § 16 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 roku w prawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy
Nie ma znaczenia, czy urodziło się jedno dziecko, bliźniaki czy kilka dzieci. Tacie zawsze przysługuje 2 dni urlopu okolicznościowego.
Co istotne, 2 dni wolnego, nie obniżają przysługujących ojcu w danym roku dni urlopu wypoczynkowego.
Komu przysługuje ten urlop okolicznościowy?
Prawo do 2 dni urlopy przysługuje ojcom pracującym na umowie o pracę. Przysługuje on też ojcom pracującym na zasadzie powołania, mianowania i wyboru.
Nie przysługuje on ojcom na umowach cywilnoprawnych – umowie zlecenia, umowie agencyjnej, umowie o dzieło, umowie o świadczenie usług, i innych.
Nie przysługuje taki urlop ojcom na działalności gospodarczej.
Jakie wynagrodzenie ojciec otrzyma przez czas nieobecności w pracy?
Za dni wolne otrzymuje 100% wynagrodzenia.
Jak skorzystać z urlopu okolicznościowego?
Żeby skorzystać z urlopu okolicznościowego, pracownik musi złożyć stosowny wniosek pracodawcy. Wystarczy złożyć pracodawcy Wniosek o udzielenie urlopu okolicznościowego w związku z narodzinami dziecka, z wskazaniem konkretnych dat, kiedy tata nie chce stawiać się w pracy.
Wraz z wnioskiem tata powinien przedłożyć akt urodzenia (gdy pracodawca tego wymaga).
Czy ojciec musi od skorzystać z urlopu od razu w dniu urodzenia się dziecka?
Nie, ale jest to zalecane. Ojciec nie musi brać od razu dwóch dni urlopu w dniu urodzenia się dziecka i w dniu następnym. Przepisy nie nakazują ojcowi, aby wykorzystał dni wolne w dniu narodzin dziecka. Natomiast, pamiętajmy o tym, jaki jest cel takiego urlopu okolicznościowego. Ma on służyć tacie do załatwienia spraw związanych z urodzeniem dziecka, np. odebrania ze szpitala czy załatwienie niezbędnych formalności w urzędach.
Skoro jest to urlop okolicznościowy z tytułu urodzenia się dziecka, powinien mieć on związek z urodzeniem się dziecka.
Oznacza to, że jeśli bierzesz urlop po kilku dniach, to musi to być powiązane z faktem urodzin. Przykładowo, ojciec może wziąć takie zwolnienie tydzień później, ponieważ załatwia w urzędzie formalności związane z urodzeniem się dziecka. Natomiast pracodawca może zażądać wykazania tego, że pracownik-ojciec bierze wolne w związku z załatwieniem formalności związanych z urodzeniem się dziecka.
Czy pracodawca może odmówić udzielenia 2 dni urlopu okolicznościowego?
Nie. Pracodawca, zgodnie z przepisami prawa, ma obowiązek udzielenia urlopu okolicznościowego, po złożeniu takiego wniosku przez ojca.
W Rozporządzeniu mamy następujący zapis:
Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy, jeżeli obowiązek taki wynika z Kodeksu pracy, z przepisów wykonawczych do Kodeksu pracy albo z innych przepisów prawa
§ 4 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 roku w prawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy
Pracodawca powinien udzielić ojcu urlopu w ten dzień, którego dotyczy wniosek.
Co zrobić, gdy dziecko urodziło się, gdy tata przebywał na urlopie wypoczynkowym?
Czasami zdarza się tak, że dziecko rodzi się w dniu, kiedy tata przebywa na urlopie wypoczynkowym. Czy może w takiej sytuacji zrezygnować z dwóch dni urlopu wypoczynkowego i wnioskować o urlop okolicznościowy?
Niestety, z mocy prawa nie. W przypadku gdy urodzenie się dziecka następuje w czasie, gdy tata przebywa na urlopie wypoczynkowym, nie przysługują mu 2 dni wolnego z tytułu urodzenia się dziecka w miejsce urlopu wypoczynkowego. Oczywiście, gdy urlop wypoczynkowy np. kończy się np. jeden dzień po urodzeniu się dziecka, to w dalszym ciągu tata może skorzystać z urlopu okolicznościowego, np. w celu załatwienia formalności w urzędzie.
Uwaga! Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby ojciec przebywający na urlopie wypoczynkowym w dniu urodzenia się dziecka, złożył stosowny wniosek o urlop okolicznościowy i poprosił o przesunięcie urlopu wypoczynkowego. Pracodawca, jeśli tylko wykazuje się dobrą wolą, może (nie musi) taki wniosek uwzględnić.
Może on wnioskować o to na podstawie następującego przepisu:
Przesunięcie terminu urlopu może nastąpić na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami.
Art. 164 § 1 Kodeksu Pracy
Czy tacie przysługuje urlop okolicznościowy, gdy przebywa na L4 lub na zasiłku?
Nie. Taki urlop okolicznościowy przysługuje tacie, gdy musiałby stawić się w danym dniu w pracy. Taki urlop nie przysługuje tacie, gdy np. przebywa na L4 lub na zasiłku opiekuńczym.
Czy mama też może skorzystać z 2 dni urlopu okolicznościowego?
Nie. Matka dziecka nie będzie uprawniona do 2 dni zwolnienia od pracy, ponieważ w czasie, kiedy możliwe byłoby skorzystanie przez nią z tego urlopu okolicznościowego, przebywać będzie ona przecież na urlopie macierzyńskim.
Czy w przypadku urodzenia martwego dziecka?
Wolałabym nie pisać o tak smutnych sytuacjach, ale niestety zdarzają się one. W takiej sytuacji, tacie przysługuje 2 dni urlopu okolicznościowego z tytułu urodzenia się dziecka i 2 dni wolnego – urlop okolicznościowy z tytułu śmierci dziecka.
