Wiele kobiet po powrocie do pracy z urlopu macierzyńskiego (rodzicielskiego) martwi się o swoją pozycję w pracy. Często przecież pracownica nie była obecna ponad rok w pracy (licząc czas urlopu, czas zwolnienia lekarskiego w trakcie ciąży i wykorzystany urlop wypoczynkowy). Naturalna jest obawa przed wypowiedzeniem. Przeczytaj, czy i jak możesz chronić się przed wypowiedzeniem?
Czy słynne zmniejszenie etatu do ⅞ uchroni mamę wracającą do pracy przed wręczeniem jej wypowiedzenia przez pracodawcę?
Czy mogę uchronić się przed wypowiedzeniem umowy o pracę po powrocie z urlopu macierzyńskiego?
Na wstępie, niekorzystna informacja. Ogólna zasada jest taka, że pracodawca może wręczyć pracownikowi wypowiedzenie po jego powrocie z urlopu macierzyńskiego (rodzicielskiego).
Prawo pracy umożliwia jednak uchronienie się przed takim wypowiedzeniem w pewien sposób, przez pewien czas. Jednym z takich rozwiązań jest tzw. obniżenie etatu przez pracownicę.
Możesz skorzystać z uprawnienia do obniżenia etatu, co zapewni ci ochronę na okres 12 miesięcy, jeśli spełnisz poniżej opisane warunki.
“Art. 186[7] § 1 Kodeksu pracy
Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika”.
Art. 1868§ 1 ust. 2 Kodeksu pracy
Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy – do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy.
Kodeks pracy chronić Cię będzie przed zwolnieniem przez pracodawcę, jeżeli łącznie spełnisz następujące przesłanki:
Przysługuje Ci prawo do urlopu wychowawczego
Takie prawo posiadasz, jeśli Twój staż pracy wynosi co najmniej 6-miesięcy i wychowujesz dziecko w wieku do 6 lat. W obniżonym wymiarze czasu pracy możesz pracować przez cały okres posiadania uprawnienia do urlopu wychowawczego. Czyli możesz pracować w obniżonym etacie maksymalnie przez okres 3 lat. Natomiast przed wypowiedzeniem jesteś chroniona tylko przez 12 miesięcy.
Pamiętaj, że okres zatrudnienia jest liczony nie tylko u obecnego pracodawcy, lecz z uwzględnieniem poprzednich pracodawców, bez względu na występujące przerwy.
Nie musisz składać wniosku o obniżenie etatu od razu po powrocie do pracy z urlopu macierzyńskiego (rodzicielskiego). Może być tak, że już z niego wróciłaś i pracujesz przez jakiś czas. Twoje dziecko ma dwa lata, nie korzystałaś jeszcze z obniżonego czasu pracy. Jednak chcesz się zdecydować na taką ochronę, ponieważ obawiasz się o swoją pozycję. Możesz złożyć taki wniosek, ale musisz spełnić opisywane przeze mnie warunki. Możesz złożyć wniosek okresie, w którym mógłby korzystać z urlopu wychowawczego.
Złożysz pracodawcy wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy
Żeby być chronioną, musisz złożyć pracodawcy wniosek o obniżenie etatu. Bez złożenia wniosku, nie jesteś chroniona. Pamiętaj, żeby złożyć wniosek pisemny. Ustny wniosek jest niewystarczający.
W praktyce stosuje się najczęściej obniżenie wymiaru czasu pracy do ⅞ etatu. Jeśli jesteś mamą karmiącą piersią, łącznie z 1 godzinną przerwą na karmienie, pracujesz wówczas 6 godzin. Możesz też zmniejszyć etat w inny sposób, na przykład do ¼ etatu czy ½ etatu, jednak nie niższej niż połowa twojego pełnego wymiaru czasu pracy.
Wniosek obejmuje obniżenie etatu o nie więcej niż 1/2
Jeśli chcesz być chroniona przed wypowiedzeniem, nie możesz obniżyć etatu o więcej niż 1/2. Przykładowo, gdy pracujesz już na 1/2 etatu, nie możesz złożyć wniosku o pracę np. na 1/5 etatu. Etat obniżony nie może być niższy niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy.
Pracodawca nie ogłasza upadłości lub likwidacji
Jeśli pracodawca ogłasza upadłość lub likwidację, będzie mógł wypowiedzieć Tobie umowę o pracę, nawet jeśli przebywasz na obniżonym etacie.
Nie zachodzi podstawa do rozwiązania umowy o pracę z Twojej winy
Pracodawca będzie mógł wypowiedzieć umowę jeśli wypowiedzenie nastąpi z Twojej winy. Przykładowo, pracodawca może zwolnić Ciebie dyscyplinarnie, gdy utracisz uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na swoim stanowisku. Może to również uczynić jak dopuścisz się ciężkiego naruszenia swoich podstawowych obowiązków pracowniczych. Pamiętaj, że nawet jak przebywasz na urlopie macierzyńskim, masz obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy, tj. np. nie możesz ujawniać informacji poufnych czy działać na szkodę pracodawcy.
Twój pracodawca nie ma podstaw by dokonać zwolnień z przyczyn niedotyczących pracowników. Dotyczy to sytuacji, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników
Pracodawca będzie uprawniony do złożenia Tobie wypowiedzenia, z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli zatrudnia co najmniej 20 pracowników. Ma takie uprawnienie nie tylko, gdy dokonuje zwolnień grupowych, ale też gdy dokonuje zwolnień indywidualnych. Może zatem Ciebie zwolnić – jeżeli przyczyna wypowiedzenia niedotycząca ciebie będzie stanowiła wyłączny powód wypowiedzenia – np. gdy ze względów ekonomicznych likwiduje Twoje stanowisko.
Przykład:
Pracujesz jako księgowa, twój pracodawca utracił klienta, którego ty obsługujesz, a więc ze względów ekonomicznych pracodawca likwiduje Twoje stanowisko pracy. Wówczas pracodawca może wypowiedzieć Tobie umowę o pracę lub rozwiązać ją za porozumieniem, nawet jeśli będziesz pracować w obniżonym wymiarze czasu pracy.
Czy pracodawca może nie uwzględnić Twojego wniosku?
Pracodawca ma obowiązek uwzględnić Twój wniosek. Nie jest potrzebna jego zgoda ani nawet zgoda związków pracowniczych. Wystarczy, że złożysz wniosek pracodawcy.
Jak długo jesteś chroniona?
Gdy pracujesz na obniżonym etacie, przysługuje Ci ochrona przed wypowiedzeniem przez okres trwania obniżonego wymiaru czasu pracy, licząc od dnia złożenia wniosku. Pamiętaj o tym, że nie możesz bez limitu pozostawać na obniżonym etacie. Masz możliwość korzystania z pracy w takiej formie maksymalnie przez 12 miesięcy.
Kiedy złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy?
Wniosek złóż na 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze – tj. najlepiej 21 dni przed powrotem do pracy po urlopie.
Co jeżeli złożę wniosek później, np. w dniu powrotu do pracy lub później?
Pracodawca obniża tobie wymiar czasu pracy, najpóźniej 21 dni od dnia złożenia wniosku – oznacza to, że najpóźniej za 21 dni będziesz pracować w obniżonym wymiarze.
Pamiętaj, że jesteś chroniona przed wypowiedzeniem już od dnia złożenia wniosku aż do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy. Nie ma znaczenia dzień wejścia w życie obniżonego czasu pracy. Istotna jest data złożenia wniosku.
Czy mogę złożyć wniosek, gdy pracodawca wypowiedział mi umowę o pracę?
Nie.
Złożenie takiego wniosku przez Ciebie w sytuacji, gdy umowa została już wypowiedziana, nie zapobiega to rozwiązaniu stosunku pracy. Umowa ulegnie rozwiązaniu.
Oczywiście, gdy masz 3 miesięczny okres wypowiedzenia, to będziesz po 21 dniach pracować na obniżonym etacie, zgodnie ze swoim wnioskiem. Natomiast umowa ulegnie rozwiązaniu po upływie okresu wypowiedzenia.
Czy mogę złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy, gdy jestem na umowie na czas określony?
Możesz. Natomiast taki obniżony wymiar czasu pracy nie przedłuża Twojej umowy. Obniżony wymiar czasu pracy trwa do czasu wygaśnięcia umowy.
Czy mogę wycofać wniosek o obniżenie etatu?
Przepisy prawa pracy nie regulują wprost możliwości wycofania przez pracownika wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy.
Zawsze możesz wycofać wniosek o obniżenie etatu.
Gdy złożysz wniosek lub już pozostajesz na obniżonym możesz złożyć wniosek o przywrócenie pełnego etatu. Natomiast uwzględnienie takiego wniosku będzie zależało od pracodawcy. Ma on prawo nie zgodzić się na przywrócenie wcześniejszego etatu w pełni, gdy się rozmyślisz.
Przykładowo, często w praktyce w przypadku złożenia wniosku o obniżenie etatu pracodawca przygotowuje aneks do umowy. Aneks może zawierać zapis, że przez określony czas pracownik będzie on pracował na obniżonym etacie. Wówczas, żeby zrezygnować z obniżonego wymiaru czasu pracy, konieczna jest zmiana umowy.
