Obszerny wpis na temat praw i obowiązków pracowników w dobie epidemii koronawirusa napisałam tu. Poruszyłam tam prawa pracowników (także mam i ciężarnych) w ujęciu tarczy antykryzysowej i kodeksu pracy. Po lekturze wpisu, wiecie już, że na podstawie tarczy pracodawca może porozumieniem zmniejszyć etat. Dotyczy to także ciężarnych oraz mam na urlopie macierzyńskim.
Czy taka zmiana wpłynie na zasiłek chorobowy (wynagrodzenie chorobowe) ? Ten wpis nie dotyczy wymiaru zasiłku macierzyńskiego, o którym napiszę więcej w kolejnym artykule.
Zmniejszenie etatu (wynagrodzenia) na podstawie tzw. tarczy antykryzysowej.
Zanim wyjaśnię szczegółowo kwestię dotyczącą zasiłku (wynagrodzenia) chorobowego, przypomnę w skrócie, że pracodawca może zmniejszyć etat (wynagrodzenie) ciężarnym, pracownikom na L4 oraz mamom na urlopie macierzyńskim (rodzicielskim) – na podstawie tzw. tarczy antykryzysowej. Więcej szczegółów na temat zmniejszenia etatu napisałam tu.
Wyjaśniłam również, że na podstawie ogólnych przepisów (kodeks pracy i kodeks cywilny), pracodawca może wypowiedzieć Ci warunki pracy i płacy. Pracodawca nie może jednak tego zrobić, gdy jesteś w ciąży (i się nie zgodzisz na nowe warunki). Pracodawca może też wręczyć Ci porozumienie do podpisania. Możesz oczywiście nie godzić się na jego podpisanie.
Co innego, gdy pracodawca działa na podstawie tarczy antykryzysowej. Jeśli pracodawca zdecydował się zmniejszyć Twój etat (wynagrodzenie) na podstawie tzw. tarczy, musi podpisać porozumienie w sprawie obniżenia etatu i wynagrodzenia. Takie porozumienie pracodawca zawiera nie z Tobą – pracownikiem, ale zakładowymi organizacjami związkowymi w Twojej firmie (jeśli działają). Gdy takich nie ma, podpisuje porozumienie z przedstawicielami pracowników (gdy nie ma tych pierwszych). Pracodawca powinien wyłonić takich przedstawicieli.
Kiedy zmniejszone przez pracodawcę wynagrodzenie wiąże pracownika?
Jeśli pracodawca obniża etat i wynagrodzenie w oparciu o porozumienie na podstawie tarczy, wiąże ono Ciebie z dniem podpisania przez przedstawiciela takiego porozumienia. Redukcja następuje od dnia jego podpisania lub w innej dacie, określonej w porozumieniu. Nie musisz otrzymać do ręki porozumienia dla jego skuteczności. Porozumienie obejmuje Ciebie nawet pod Twoją nieobecność w firmie. Również, jeśli przebywasz na zwolnieniu lekarskim w związku z ciążą, na opiece lub na urlopie macierzyńskim.
Czy pracodawca może zmniejszyć mi wynagrodzenie na podstawie tarczy, gdy jestem w ciąży lub na urlopie macierzyńskim?
Tak. Obniżenie wymiaru czasu pracy na podstawie tarczy może dotyczyć także osób szczególnie chronionych.
Jeśli pracodawca działa na podstawie tzw. tarczy antykryzysowej i zawiera porozumienie z przedstawicielem pracowników, wtedy taka redukcja dotyczy także kobiet ciężarnych (także tych na L4) oraz mam na urlopie macierzyńskim (rodzicielskim). Gdy wrócisz do pracy po urlopie, będziesz mieć zmniejszony etat (wynagrodzenie).
Jestem w ciąży. Przebywam na L4 w związku z ciążą. Czy obniżenie przez pracodawcę wynagrodzenia oznacza, że dostanę niższy zasiłek chorobowy?
Wszystko zależy od tego, kiedy powstała Twoja niezdolność do pracy w związku z ciążą.
Jaka jest zasada obliczania wymiaru zasiłku chorobowego na L4?
Ogólną zasadą jest, że do obliczenia wysokości zasiłku chorobowego, jaki otrzymasz na L4 przyjmuje się przeciętne miesięczne wynagrodzenie, jakie otrzymałaś w ciągu 12 miesięcy przed niezdolnością do pracy. Nie bierzemy pod uwagę miesiąca, w którym powstała niezdolność.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Art. 36 ust. 1 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r.o świadczeniach pieni1ężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
Gdy rozchorowałaś się w kwietniu, do obliczenia wynagrodzenia bierzemy pod uwagę miesiące kwiecień 2019 roku-marzec 2020 roku.
Gdy pracujesz krócej niż rok, bierzemy do bierzemy pod uwagę wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe Twojego ubezpieczenia, czyli np. cztery pełne miesiące.
Sytuacja jest zatem jasna, gdy pracodawca nie zmienia Twojego wynagrodzenia i etatu. Bierzemy średnią z 12 miesięcy i otrzymujesz 100% takiego wynagrodzenia, przebywając na L4 w związku z ciążą.
Jaki będę mieć zasiłek chorobowy, gdy pracodawca obniżył etat, gdy jestem w ciąży?
Sytuacja komplikuje się w przypadku obniżenia etatu (wynagrodzenia) przez pracodawcę.
Należy najpierw sięgnąć do przepisu, który tę kwestię reguluje.
W razie zmiany umowy o pracę polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy, lub w miesiącach, o których mowa w art. 36 (tj. 12 miesięcy poprzedzających miesiąc zachorowania).
Art. 40 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa)
Oznacza to, że zmniejszenie wynagrodzenia będzie miało wpływ na Twój zasiłek, gdy szef zredukował je przed Twoim zachorowaniem lub w miesiącu, w którym przeszłaś na L4.
Możemy przewidzieć 4 scenariusze – każdy omówię osobno.
- Pracodawca zmniejsza etat, gdy jesteś już na L4 i nie wracasz do pracy do dnia porodu.
- Szef obniża etat, gdy jesteś na L4, ale wracasz jeszcze na jakiś czas do pracy przed porodem.
- Pracodawca redukuje Twój etat, gdy pracuję, a ja dopiero po kilku miesiącach idziesz na L4 w związku z ciążą.
- Szef zmniejsza Twój etat w tym samym miesiącu, w którym idziesz na L4.
Pracodawca zmniejsza etat, gdy kobieta ciężarna do dnia porodu przebywa na L4. Czy dostanie niższy zasiłek chorobowy?
Nie.
Zmniejszenie etatu ma miejsce w trakcie pobierania wynagrodzenia chorobowego. Zmiana wymiaru czasu pracy nie ma wpływu na wcześniej ustaloną podstawę wymiaru zasiłku chorobowego. Taka sytuacja nie powoduje przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia chorobowego za cały nieprzerwany okres niezdolności do pracy. Będzie on wyliczany jako średnie wynagrodzenie z 12 miesięcy sprzed zachorowania. Od ustalonej tak podstawy wymiaru należy naliczyć i wypłacić zasiłek za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy.
Pracodawca zmniejsza etat, gdy kobieta ciężarna przebywa na L4, ale wraca jeszcze do pracy przed porodem. Czy dostanie niższy zasiłek chorobowy?
Tak.
Gdy w trakcie niezdolności pracodawca zmniejszył etat, a Ty planujesz jeszcze wrócić do pracy, Twój powrót ma wpływ na Twój zasiłek, gdy ponownie pójdziesz na L4.
Gdy wystąpi przerwa w niezdolności do pracy (skończy Ci się L4 w związku z ciążą i wrócisz na jakiś czas do pracy przed porodem), a następnie znów pójdziesz na L4, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego po przerwie należy ustalić z uwzględnieniem wynagrodzenia ustalonego dla nowego wymiaru czasu pracy. Czyli, do wymiaru zasiłku będzie brana pod uwagę Twoja pensja po zmianie.
Uwaga! Taka sama zasada dotyczy także sytuacji, gdy przerwa między jednym a drugim L4 trwała krócej niż 3 miesiące kalendarzowe bądź przypadała na dni wolne od pracy (np. niedzielę). To znaczy, że gdy wrócisz do zdrowia nawet w weekend i skończy i się niezdolność do pracy, to nowe L4 (np. od poniedziałku), będzie liczone już z uwzględnieniem nowej pensji.
Pracodawca zmniejsza etat (wynagrodzenie) do 1/2 w kwietniu, a ciężarna dopiero w lipcu idzie na L4. Czy dostanie niższy zasiłek?
Tak. Zmniejszenie etatu będzie miało wpływ na zasiłek.
Otrzymasz wtedy zasiłek liczony od pełnych miesięcy przepracowanych przez Ciebie po zmianie. Nie bierze się pod uwagę Twojego wynagrodzenia sprzed zmiany. Należy więc wziąć średnie wynagrodzenie z miesięcy maj i czerwiec i na tej podstawie obliczyć zasiłek chorobowy.
Pracodawca zmniejsza etat w tym samym miesiącu, w którym ciężarna idzie na L4. Czy dostanie ona niższy zasiłek?
Tak. Przykładowo, przyszła mama pracuje do kwietnia, a w kwietniu pracodawca zmniejsza etat do 1/2. Zmniejszenie etatu będzie miało wpływ na wynagrodzenie.
Należy w niej uwzględnić jedynie wynagrodzenie przysługujące po zmianie wymiaru czasu pracy do 1/2 etatu. W takim przypadku podstawą wymiaru zasiłku od kwietnia będzie wynagrodzenie za kwiecień, po uzupełnieniu do kwoty należnej za pełny miesiąc pracy. Nie bierzemy pod uwagę miesięcy sprzed zmiany.
Podsumowanie
Musisz zapamiętać, że zmniejszenie etatu i wynagrodzenia przez Twojego pracodawcę wpływa na wysokość Twojego zasiłku chorobowego. Nie musisz się martwić tylko w sytuacji, gdy w chwili redukcji etatu byłaś już na L4 i pozostajesz na nim do dnia porodu. W pozostałych przypadkach, Twój zasiłek chorobowy ulegnie zmianie.
Kwestię wpływu zmniejszenia etatu na zasiłek macierzyński przedstawię w następnym artykule.
