Rodzice na działalności gospodarczej. Jak uzyskać zwolnienie ze składek ZUS? Tarcza antykryzysowa

Od 1 kwietnia 2020 roku jednym z rozwiązań proponowanych przedsiębiorcom w tzw. tarczy antykryzysowej, które mają zapobiegać skutkom epidemii koronawirusa w Polsce, jest wsparcie realizowane przez ZUS. Jedną z form pomocy jest zwolnienie przez ZUS z obowiązku opłacania składek za trzy miesiące, tj. od marca do maja 2020 roku. Zwolnienie dotyczy składek za przedsiębiorcę i pracujące dla niego osoby.

Dzisiejszy wpis jest poświęcony rodzicom na działalności gospodarczej. Przeczytajcie czy przysługują Wam takie zwolnienia. Dowiedzcie się, kiedy i na jakich zasadach możecie je uzyskać. Postaram się wyjaśnić również na co zwrócić uwagę przy wypełnianiu takiego wniosku do ZUS. Odpowiem na najczęściej zadawane mi pytania.

Kto może ubiegać się o zwolnienie z opłaty składek ZUS?

Możesz ubiegać się o zwolnienie z obowiązku zapłaty składek ZUS, jeśli prowadzisz działalność gospodarczą przed 1 lutego 2020 roku i opłacasz składki na własne ubezpieczenia.

Możesz także ubiegać się o zwolnienie, gdy jesteś płatnikiem składek, prowadzisz firmę przed 1 lutego 2020 roku i na dzień 29 lutego 2020 roku masz zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 osób. Nie chodzi tu tylko o osoby zatrudnione na umowę o pracę. Limit dotyczy także osób na umowie zlecenie. Również nieistotna jest stawka godzinowa danego pracownika czy wielkość jego etatu.

Jeśli jesteś przedsiębiorcą od marca 2020 roku, nie możesz skorzystać z tej formy pomocy.

Limit pracowników jest liczony na dzień 29 lutego 2020 roku. Nawet jeśli wniosek składasz w czerwcu 2020 roku, zawsze patrz na limit pracowników na dzień 29 lutego 2020 roku.

Jakie są kryteria skorzystania ze zwolnienia?

Żeby uzyskać zwolnienie, musisz spełnić kolejno opisane przeze mnie kryteria, wypełnić wniosek RDZ i złożyć go w ZUS.

• Twój przychód nie może przekroczyć 15.681 zł (300 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto). Chodzi o pierwszy miesiąc, za który składasz wniosek. Dotyczy to sytuacji opłacania składek wyłącznie na własne ubezpieczenia. Przychód ten jest liczony bez VAT.

Jeśli w marcu Twój przychód wyniósł 16.000 zł a w kwietniu 13.000 zł, to składasz wniosek dopiero za kwiecień 2020 roku. Składasz wówczas wniosek o zwolnienie ze składek za kwiecień i maj. Za marzec musisz zapłacić. Przy ustalaniu prawa do zwolnienia jest badany tylko przychód osiągnięty w pierwszym miesiącu wskazanym we wniosku o zwolnienie, w tym przypadku będzie to przychód osiągnięty w kwietniu.

Zwolnienie dotyczy nieopłaconych składek. Jeśli opłacisz składki za marzec, nie możesz wnioskować o ich zwolnienie. Nie opłacaj składek do czasu wydania decyzji przez ZUS.

• Nie możesz korzystać do tej pory ze świadczeń z FGŚP na rzecz ochrony miejsc pracy.
• Musisz złożyć wniosek do ZUS do 30 czerwca 2020 r.

Jeżeli Twój przychód wyniósł 13.000 zł w kwietniu, nie oznacza to, że w maju musisz złożyć wniosek. Masz czas do 30 czerwca 2020 roku.

• Musisz złożyć dokumenty rozliczeniowe za okres marzec-maj 2020 roku do 30 czerwca 2020 roku. Nie musisz tego robić jeśli przepisy zwalniają Ciebie z obowiązku ich składania.

Zwolnienie ze składek nie oznacza jednocześnie zwolnienia z obowiązku składania deklaracji.

• Nie możesz skorzystać ze zwolnienia ze składek jeśli Twoje firma w grudniu 2019 roku znajdowała się w trudnej sytuacji i nie regulowała należności. W tym składek pobieranych przez ZUS.

Nie możesz na dzień 31 grudnia 2019 r. spełniać kryteriów do objęcia go postępowaniem upadłościowym, czyli nie mogłeś mieć opóźnień w płatnościach, które przekraczały trzy miesiące. To dyskwalifikuje Ciebie do zwolnienia.

Uwaga! ZUS na swojej stronie www stoi na stanowisku, że nie możesz zalegać z opłacaniem należności z tytułu składek za okres dłuższy niż 12 miesięcy.  Jeśli masz umowę z ZUS o rozłożenie na raty zaległości i ją realizujesz, możesz złożyć wniosek o zwolnienie. Kwestia ta budzi dużo wątpliwości, ponieważ ZUS nie wskazuje na jakiej podstawie domaga się braku zaległości z opłacaniem składek. Ani bowiem Komunikat Komisji Europejskiej ani jej Rozporządzenie nie wprowadzają takiego ograniczenia.

Jak wypełnić wniosek o zwolnienie z opłaty składek do ZUS?

Formularz wniosku znajduje się na stronie ZUS. Jest tam również instrukcja wypełnienia wniosku. Dlatego nie będę tutaj powielać tej samej treści. Jeśli masz wątpliwości – napisz do mnie wiadomość albo zapytaj w komentarzu.

Jak i gdzie złożyć wniosek do ZUS?

Musisz złożyć do ZUS wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia należności z tytułu składek (RDZ).

Wypełniony wniosek musisz złożyć do ZUS w jeden z poniższych sposobów:

• drogą elektroniczną – przez PUE ZUS (strona zus.pl lub gov.pl). Jeśli składasz w tej formie wniosek musisz załączyć dodatkowe informacje wymagane przez Komisję Europejską. Taki dokument stanowi załącznik do wniosku RDZ,
• w formie papierowej – za pośrednictwem poczty,
• w formie papierowej – osobiście w placówce ZUS. Wkładasz dokument do skrzynki na dokumenty oznakowanej napisem „Tarcza antykryzysowa” (bez kontaktu z pracownikiem ZUS).

Złożenie takiego wniosku jest bezpłatne.

Czy wniosek muszę złożyć za trzy miesiące czy za każdy miesiąc osobno?

Możesz złożyć jeden wniosek za trzy miesiące. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć trzy wnioski – za każdy miesiąc osobno. Przepisy nie wykluczają takiej możliwości. Możesz złożyć wniosek od razu „z góry” już teraz. Możesz poczekać do czerwca i złożyć wniosek za miesiące minione. Ważne jest to, by złożyć wnioski do dnia 30 czerwca 2020 roku.

Kiedy i jak otrzymam rozstrzygnięcie ZUS?

Po rozpatrzeniu Twojego wniosku otrzymasz rozstrzygnięcie ZUS. Otrzymasz informację, czy jesteś zwolniony z obowiązku zapłaty składek czy też zapadła decyzja odmowna. ZUS powinien rozpatrzyć Twój wniosek w terminie nie dłuższym niż 30 dni. Ten termin jest liczony od dnia otrzymaniu kompletnej deklaracji rozliczeniowej za ostatni miesiąc wskazany we wniosku. Jeśli nie składasz dokumentów to 30 dni od dnia, kiedy powinno się opłacić składki za ostatni miesiąc wskazany we wniosku.

Na przykład, gdy ostatnią deklarację, tj. za maj, złożysz 15 czerwca, ZUS ma 30 dni na wydanie decyzji. Gdy nie musisz składać deklaracji i wnosisz o zwolnienie za 3 miesiące, to od 10 czerwca 2020 roku będzie płynął termin 30 dni na wydanie przez ZUS rozstrzygnięcia.

Organ może jednak przedłużyć czas rozpoznania sprawy.

Sposób otrzymania wiadomości zależy od tego jak składasz wniosek. Jeśli przez ZUS PUE – otrzymasz wiadomości również w takiej formie. Jeśli składasz w formie papierowej pocztą lub w ZUS – otrzymasz odpowiedź pocztą.

Co zrobić, gdy ZUS odmówi zwolnienia mnie z obowiązku płatności składek?

Uzasadnienie odmowy otrzymasz w formie decyzji. Jeśli nie zadowala Ciebie otrzymana decyzja, masz 14 dni na wniosek do Prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy. ZUS może także wezwać Ciebie do uzupełnienia braków formalnych, jeśli okaże się, że np. we wniosku pominęłaś pewne informacje. Na uzupełnienie braków formalnych masz 7 dni. ZUS pouczy Cię o tym w piśmie.

W przypadku odmowy, przedsiębiorca będzie musiał uiścić składki wraz z odsetkami. Niezapłacone należności będą traktowane jako zadłużenie. Możesz wtedy złożyć wniosek o rozłożenie takiego zadłużenia na raty.

Co oznacza zwolnienie mnie z obowiązku zapłaty składek do ZUS?

Jeśli Twój wniosek będzie rozpatrzony pozytywnie, otrzymasz zwolnienie z obowiązku opłacania należności z tytułu składek za okres marzec- maj 2020 r., znanych na dzień rozpatrzenia wniosku.  

Zwolnienie oznacza, że nie musi opłacać składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych.

Przepisy nie przewidują minimalnej i maksymalnej kwoty należności z tytułu składek, którą może objąć zwolnienie, za wyjątkiem osób prowadzących pozarolniczą  działalność i osób z nimi współpracujących oraz duchownych, dla których obejmuje wyłącznie składki od najniższej podstawy ich wymiaru.

Czy muszę płacić składki do czasu decyzji ZUS? Czy mogę już teraz wstrzymać się z zapłatą składek?

Już teraz nie płać składek ZUS. Oczywiście jeśli spełniasz kryteria wyżej przeze mnie opisane. Opłacenie składek spowoduje odrzucenie przez ZUS Twojego wniosku. Składki zwolnione będą traktowane przez ZUS jako składki opłacone. Zwolnienie dotyczy jedynie nieopłaconych składek za marzec, kwiecień i maj.

Jeśli zapłacisz za marzec 2020 roku, możesz się ubiegać tylko o zwolnienie za kwiecień i maj.

Zwolnienie dotyczy jedynie nieopłaconych składek za marzec, kwiecień i maj.

ZUS zwalniając Cię z obowiązku opłacania składek umorzy je.

Czy mogę jednocześnie czy mogę skorzystać ze zwolnienia ze składek ZUS oraz ze świadczenia postojowego?

Tak. Jeśli korzystasz ze zwolnienia składek płaconych do ZUS możesz skorzystać ze świadczenia postojowego. Świadczenie postojowe będzie przysługiwało w kwocie 2080 zł. Oczywiście musisz się kwalifikować do każdej z tych form pomocy, by je uzyskać.

Świadczenie postojowe opiszę w kolejnym wpisie na blogu.

Czy mogę skorzystać ze zwolnienia ze składek jeśli korzystam z ulgi na start?

Moim zdaniem nie. Na dzień publikacji wpisu (7.04.2020 roku), trudno jest odpowiedzieć jednoznacznie na to pytanie. ZUS nie udzieliło jeszcze wyjaśnień w tym zakresie.

Interpretując jednak aktualne przepisy wprost, taka osoba nie może skorzystać z uprawnienia. Zgodnie z tzw. tarczą antykryzysową, do zwolnienia uprawniony jest przedsiębiorca opłacający składki na ubezpieczenia społeczne. Osoba korzystająca z tzw. ulgi na start, zgodnie z przepisami (prawo przedsiębiorców) nie opłaca takich składek. Dlatego czytając przepisy wprost, nie kwalifikuje się do osób uprawnionych do zwolnienia.

Można oczywiście zawnioskować o zwolnienie. Ryzykiem jest obowiązek zapłaty składki wraz z odsetkami. Ewentualnie proszę wstrzymać się ze złożeniem wniosku do czasu zajęcia stanowiska w tym zakresie przez ZUS. Postaram się na bieżąco aktualizować wpis. Oczywiście proszę pamiętać o limicie czasowym na złożenie wniosku do 30 czerwca.

Czy mogę ubiegać się o zwolnienie ze składek z ZUS gdy korzystam z ZUS plus?

Tak. Możesz ubiegać się o zwolnienie, gdy korzystasz z tzw. ZUS od dochodu.

Czy o zwolnienie z ZUS składki zdrowotnej może ubiegać się osoba, która równolegle jest zatrudniona na umowie o pracę?

Tak. Nie ma wyłączenia ustawodawcy w tym zakresie.

Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne również podlega zwolnieniu z obowiązku płacenia składek.

Czy jeśli otrzymałem dotację na rozpoczęcie działalności gospodarczej z PUP mogę skorzystać ze zwolnienia?

Tak. Przepisy tarczy kryzysowej dotyczące zwolnienia ze składek do ZUS nie wymagają zawieszenia działalności. W umowach z PUP, którą masz zawartą, brak jest przecież możliwości zawieszenia działalności. Wniosek, który składasz, nie zawiesza działalności, a jedynie zwalnia Ciebie z obowiązku płatności składek przez określony czas. Składki zwolnione będą traktowane jak składki opłacone.

Czy mogę złożyć wniosek o zwolnienie z płatności składek ZUS gdy wnioskowałam już o odroczenie płatności?

Tak. Możesz wnioskować o zwolnienie z opłacania składek ZUS, gdy wnioskowałaś wcześniej o odroczenie płatności.

Czy będę mieć prawo do zasiłku macierzyńskiego lub do chorobowego, gdy byłam zwolniona z opłacania składek?

Tak. Przedsiębiorcy opłacający składki na własne ubezpieczenia i osoby z nimi współpracujące zachowują prawo do świadczeń w razie choroby i macierzyństwa.

Warunkiem jest to, żeby być w dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym na 1 lutego 2020 r.

Zachowujesz prawo do świadczeń zdrowotnych i z ubezpieczeń społecznych za okres zwolnienia ze składek.

Zwolnienie z opłacania składek nie przerwie bieg terminu podlegania tym ubezpieczeniom.

Czy można odliczyć składki nieopłacone od dochodu lub wrzucić je w koszty?

Nie można odliczyć nieopłaconych składek od dochodu ani wrzucić ich w koszty. Ustawodawca wprowadzając tarczę antykryzysową i zwolnienia przedsiębiorców z zapłaty składek, nie zmienił ustawy o PIT. Ustawa mówi nam, że możemy odliczyć tylko składki zapłacone – zdrowotną od podatku, a na ubezpieczenia społeczne od dochodu.

Gdy skorzystasz ze zwolnienia ze składek, nie masz prawa do ulg w PIT.

Czy mogę ubiegać się o zwolnienie, gdy jestem na karcie podatkowej?

Tak. Możesz ubiegać się o zwolnienie, gdy jesteś na karcie podatkowej. Wówczas możesz wykazać przychód osiągnięty w danym miesiącu raportem z kasy.

Czy mogę korzystać ze zwolnienia jeśli opłacam ZUS preferencyjny?

Tak. Przepisy obejmują również osoby na preferencyjnym ZUS. Jeśli nie płacisz chorobowego, zwolnienie będzie wynosić 590,03 zł.

Czy czas zwolnienia ze składek liczy się do emerytury i renty?

Tak. Okres zwolnienia Ciebie ze składek będzie uwzględniony w prawie do renty z tytułu niezdolności do pracy, do renty rodzinnej, do emerytury. Składki bowiem zostaną zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego.

Czy zatrudnieni studenci stacjonarni do 26 roku życia wliczają się do limitu pracowników?

Jeżeli zatrudniasz studenta na umowę zlecenia, nie jesteś jego płatnikiem na ubezpieczenie społeczne. Dlatego nie wlicza się takiej osoby do limitu pracowników.

Czy wspólnik spółki cywilnej może skorzystać ze zwolnienia z płacenia składek ZUS?

Tak. Jeśli jesteś wspólnikiem spółki cywilnej i spełniasz powyższe kryteria, masz takie prawo. Każdy wspólnik jest osobnym płatnikiem – traktowany jest jako indywidualna osoba prowadząca działalność.

Czy mogę skorzystać z ulgi, gdy rozpoczęłam prowadzenie działalności 1 marca 2020 r.?

Nie. Osoba, która rozpoczęła działalność 1 marca br. nie może skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek, gdyż warunkiem dla tych osób jest rozpoczęcie działalności przed 1 lutego 2020 r.